نیتروژن یکی از مسله سازترین عناصر در کشت سیب زمینی است. گاهی کمبود این عنصر دردسر ساز است و گاهی زیاد بود آن. کمبود نیتروژن می تواند سیب زمینی کار را متضرر کند به این دلیل که میتواند موجب کاهش باردهی و از بین رفتن بوته ها شود از طرف دیگر زیاد بود ان هم این مشکل را دارد به علاوه برای سلامتی مصرف کنندگان هم مضرخواهد بود.
متعادل نگه داشتن غلظت نیتروژن مشکل نیست و فقط کافی است که اصول تغذیه ای مربوطه را رعایت کنید، توصیه های کودی کارشناسان و مشاوران مربوطه که بر اساس آزمون خاک و شرایط رقم و مزرعه ارائه شده باشد را انجام دهید.
نقش نیتروژن در سیب زمینی چیست؟
نیتروژن تقریبا همه کاره ترین عنصر موجود در گیاهان است. زیرا این عنصر ماده اصلی تشکیل دهنده اسیدهای آمینه، پروتئین ها، هورمون ها، کلروفیل، نوکلئوتیدها و اسیدهای نوکلئیک به عنوان مهمترین مولکوهای تشکیل دهنده گیاه است. نیتروژن در تشکیل قندها و سایر واکنش ها دخالت مستقیم و غیر مستقیم دارد.
به طور کلی نیتروژن در سوخت رسانی جهت رشد و نمو بسیار مهم است. این عنصر در طول شکل گیری برگ و سپس برای رشد و عملکرد غده، زمانی که تولید بهینه فتوسنتز را در برگها تضمین می کند، مورد نیاز است.
نقش نیتروژن در مراحل مختلف رشد و نمو سیب زمینی
مرحله رشدی
نقش نیتروژن
مرحله کاشت
تحریک رشد اولیه
پس از استقرار بوته
کاهش تلفات و حفظ و دوام
خاک دهی پای بوته
تحریک رشد رویشی و همچنین به جهت انجام قسط بندی نیتروژن
درشت شدن غده
حفظ روند افزایش رشد غده
نشانه های کمبود نیتروژن در سیب زمینی
همانطور که در تصویر مشخص است. بوته های سمت راست رشد کمتری دارند و رنگ پریده هستند. کمبود نیتروژن در سیب زمینی ابتدا از برگ های پایینی (مسن تر) آغاز می شود و در موارد شدید تر اکثر برگها را می گیرد و لی در کل شدت برگ های پایین بیشتر از برگ های بالاست.
کوچک ماندن برگ های رنگ پریده، کوتاه شدن ساقه و میانگره از علایم مشخص کمبود نیتروزن به شمار می روند.
چه عواملی موجب کمبود نیتروژن در سیب زمینی می شود؟
pH خاک کم تر از 6 یا بیشتر از 8 باشد.
خاک شنی یا سبک باشد (شسته شدن نیتروژن)
مواد آلی خاک کم باشد.
کاهش شدید میزان آبیاری
بارندگی زیاد (شستشو) یا آبیاری زیاد
دادن مقدار زیاد کودهای دامی و مرغی تازه و تجزیه نشده
رقم های کشت شده سریع الرشد باشد.
توصیه های کودی جهت بر طرف کردن کمبود و تامین نیتروژن سیب زمینی
برای جبران کمبود نیتروژن مصرف ریشه ای یا برگی نیتروژن تفاوت چندانی ندارد زیرا معمولا نیتروزن اگر از منابعی مانند اوره، نیترات آمونیوم و سولفات امونیوم باشد به راحتی جذب می شود. بنابراین هر کدام از کودهای ذکر شده می توانند این کمبود را برطرف کنند.
اما با توجه به در دسترس بودن و استفاده آسان و البته ارزان بودن اوره، استفاده از اوره بیشتر توصیه می شود و مصرف کم تر از 25 کیلو اوره از طریق تزریق و یا مصرف2 تا 5 کیلو از طریق محلولپاشی می توان این کمبود را جبران کند. البته در موارد خاص تر مثلا زمانی که خاک قلیایی باشد برای جبران کمبود حتما باید ابتدا محلولپاشی اوره و سپس تزریق سولفات آمونیوم صورت گیرد.
اما نکته ای که در تامین نیتروزن وجود دارد این است که باید بصورت اقساطی به زمین داده شود. معمولا 3 تا 4 قسط بسته به آزمون خاک و نوع کودهای مصرفی توصیه می شود. سیب زمینی دارای ریشه های کم عمقی است بنابراین عرضه مقادیر کافی ازت در اوایل فصل رشد گیاه برای بهبود وضعیت رویشی آن مهم است در این زمان وجود نیتروژن می تواند از کاهش حجم ریشه ها جلوگیری نموده و بدین ترتیب به استقرار بهتر آن در مزرعه کمک نماید.
بر این اساس توصیه می شود که نیم تا یک سوم از کل ازت مورد نیاز بسته به روش آبیاری قبل از کاشت سیب زمینی مورد استفاده قرار گیرد و مابقی آن بصورت تقسیط در طول فصل رشد و حداکثر تا قبل از آغاز مرحله گل دهی سیب زمینی بصورت نواری در بین ردیف ها و یا با استفاده از آبیاری درسیستم تحت فشار مصرف شود.
مصرف بیش از حد ازت برای گیاه مضر و برای انسان خطرناک است!
مصرف زیادی ازت قبل و یا در طول مرحله غده زایی و تشکیل غده ها عملکرد و همچنین وزن مخصوص غده ها را کاهش خواهد داد. زیادی ازت در انتهای فصل رشد نیز می تواند رسیدگی غده ها را به تاخیر انداخته و با تشکیل پوست نازک در آنها انبار مانی محصول را کاهش دهد. اثر دیگر مصرف بی رویه ازت، کاهش نشاسته سیب زمینی و کاهش کیفیت آن است.
استفاده از روش تجزیه دمبرگ برای اطلاع از وضعیت ازت در گیاه توصیه می شود. با توجه به استفاده از روش آبیاری بصورت تیپ توصیه می شود در هر هکتار بیش تر از 25 کیلوگرم ازت مصرف نشود. مصرف بیش از حد کودهای ازته در زراعت سیب زمینی موجب تجمع بخشی از آن بصورت نیترات در غده ها می شود و میزان نیترات بالا برای سلامتی انسان خطرناک میباشد.
آخرین دیدگاه‌ها