نکات بسیار مهم در مورد عامل انتقال دهنده ویروس
پیچیدگی برگ زرد منحصرا توسط مگس سفید از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل می شود و شواهدی مبنی بر گسترش ویروس از طریق بذر، هرس و یا سایر روش ها وجود ندارد و معمولا این ویروس بر خلاف سایر ویروس های گوجه فرنگی نمی تواند در خاک زنده بماند.
مگس های سفید حشرات نسبتا ظریفی هستند که در شرایط مرطوب و هوای سرد زنده نمی ماند اما زمستان معتدل برای این حشره بسیار مفید است. این حشره با 15 تا 30 دقیقه تغذیه از بوته گوجه فرنگی ناقل ویروس می شود سپس ویروس را به بوته های سالم انتقال می دهد.
بوته های سالم بعد از 10 تا 21 روز علائم بیماری را نشان می دهد. سفید بالک های بالغ می توانند ویروس را برای 10 تا 12 روز حفظ کنند و ویروس را تا آنجا که برای تغدیه در نظر گرفته شده است پخش می کنند. اعتقاد بر این است که سفید بالک می تواند مسافت زیادی تا هفت کیلومتر را از طریق پرواز طی کنند و سبب انتقال ویروس به مزارع مجاور شوند.
دلایل زیادی را می توان به بقای ویروس از یک سال به سال دیگر نسبت داد. مهم ترین دلیل در مناطق جنوبی که زمستان آنقدر شدید نیست و باعث بقای منابع تلقیح ( حشرات و بوته های آلوده) می شود. از طرفی کشت گوجه فرنگی در دو فصل ( پسکار و پیشکار) باعث می شود که آلودگی در منطقه وجود داشته باشد.
به طور کلی این ویروس در مناطقی که تولید آنها هم پوشانی دارد بیشترین تخریب را دارد بنابراین کشاورزان می توانند با توزیع زمانی کشت از شیوع و گسترش این بیماری جلوگیری کنند.
اغلب مهمترین منبع ویروس مزارع قدیمی است زیرا در این مزارع کنترل سفید بالک ها متوقف می شود بنابراین به گوجه کاران توصیه می شود در پایان فصل برداشت بوته های باقی مانده و علف های هرز حاشیه را معدوم کنند تا منشا و عامل انتشار ویروس برای سایر مزارع و فصل بعدی کشت از بین برود.
مالچ پلاستیکی بازتاب دهنده نور
مالچ پلاستیکی بازتاب دهنده نور اغلب گران است و توسط کشاورزان مورد استفاده قرار نمی گیرد. به طور معمول از مالچ مشکی در بهار برای افزایش دمای خاک استفاده می شود و مالچ شفاف کمکی به افزایش دمای خاک نمی کند.
ممکن است بسیاری از کشاورزان به سودمندی مالچ های بازتابنده نور اطمینان نداشته باشند و تمایلی به استفاده از آن نیز نشان ندهند اما این روش به صورت گسترده در مزارع گوجه فرنگی آمریکا جهت جلوگیری از ورود و تغذیه سفید بالک استفاده می شود. علاوه بر این مالچ ها بازتاب دهنده تخریب ناپذیر هستند و دفع آنها مشکل بزرگی است.
سایر میزبان های ویروس TYLCV
میزبان اصلی ویروس پیچیدگی برگ زرد، گوجه فرنگی است اما این بیماری همچنین می تواند بوته های فلفل، بادمجان، و لوبیا را تحت تاثیر قرار دهد .
برخی از علف های هرز و گیاهان زینتی نیز ممکن است حامل ویروس باشند هر چند که علائم خاصی را نشان ندهند. در لوبیای آلوده برگها ضخیم و موجدار به سمت بالا و شاخه های جانبی غیر طبیعی به نظر می رسند.
مدیریت علف های هرز
به کشاوزان توصیه می شود جمعیت علف های هرز در حاشیه مزرعه و همچنین محصول گوجه فرنگی رها شده را کنترل کنند. زیرا در کاربرد حشره کش ها اختلال ایجاد می کنند و می توانند جمعیت سفید بالک ها و همچنین ویروس را در خود حفظ کنند.
کنترل بیماری سرجمک یا همان پژمردگی برگ زرد گوجه فرنگی
استفاده از ارقام مناسب به عنوان عملی ترین، ارزان ترین و بهترین روش جهت پیشگیری و کاهش خسارت این بیماری است. زیرا مدیریت کنترل بیماری پیچیدگی زرد برگ گوجه فرنگی مشکل و هزینه بر است.
این ویروس توسط سفید بالک ها منتقل می شود لذا سم پاشی با حشره کش ها به ویژه نیونیکوتینوئیدها به منظور کنترل سفید بالک به طور نسبی موثر است ولی خیلی گران تمام می شود.
اگر میخواهید اطلاعات جامع تری در مورد ویروس خطرناک tylcv و بیماری سرجمک داشته باشید، میتوانید مطلب زیر را بخوانید:
بیماری پیچیدگی برگ زرد ناشی از ویروس سرجمک گوجه فرنگی (TYLCV) زیان بارترین پاتوژن (بیمارگر) در مزارع تولید گوجه فرنگی جهان است. گوجه کاران ایرانی به شدت تحت تاثیر همه گیری ویروس سرجمک قرار گرفته اند و سالهاست این ویروس به مناطق گوجه کاری به خصوص گوجه کاران جنوب کشور خسارت زیادی می زند.
این ویروس منحصرا توسط مگس سفید یا سفید بالک ها (Bemisia tabaci) منتقل می شود و در مواردی که جمعیت این حشره زیاد بوده است حتی با وجود سم پاشی روزانه با حشره کش ها 100 درصد تلفات یا در واقع نابودی کامل محصول ثبت شده است.
نویسنده: مهدی زارعی
