1- استفاده از سیستم های جدید خاکورزی جهت افزایش حاصلخیزی:
تعریف شخم: زیر و رو کردن خاک را شخم زدن می گویند که با اهداف مختلف انجام می شود:
- پنهان کردن بذر
- تهیه بستر
- افزایش نفوذ پذیری خاک
- بالا آوردن عناصر غذایی به سطح
- افزایش تهویه خاک
- کنترل علف های هرز
- افزایش مواد الی خاک
- جلوگیری از ایجاد هاردپن ها
سیستم های خاکورزی جدید که در مقابل سیستم های شخم سنتی و مکرر قرار دارند عبارتند از:
- عدم خاکورزی
- حداقل خاکورزی
این سیستم ها معایب سیستم های سنتی را ندارند بلکه مزایایی به شرح زیر دارند:
- باقی ماندن بقایا در سطح خاک و جلوگیری از فرسایش
- افزایش نفوذ پذیری اب ودر کل افزایش رطوبت خاک
- افزایش مواد الی خاک
- بهبود ساختمان خاک
- کاهش علف های هرز بذر ریز و چند ساله
- کاهش هزینه شخم و سایر هزینه ها
- در نتیجه افزایش حاصل خیزی خاک و عملکرد
نکته: در سیستم های جدید خاکورزی در مدیریت علف های هرز دقت و آگاهی بیشتری نیاز است.
شخم مکرر که در کشور ما رایج است معایبی به شرح زیر را دارد:
- ایجاد هارد پن ها .
- کاهش ماده الی خاک.
- کاهش رطوبت خاک .
- تخریب ساختمان خاک.
- افزایش فرسایش خاک.
- افزایش علف های هرز.
- افزایش هزینه کاشت وسایر هزینه ها.
در نتیجه کاهش حاصلخیزی وکاهش عملکرد را سبب می شود.
2- استفاده از سیستم های مناسب جهت ابیاری و مدیریت ابیاری:
در کشور ما ابیاری بیشتر بصورت نشتی انجام می گیرد که مشکلاتی به شرح زیر را ایجاد می کند:
- فرسایش خاک و از دسترس خارج کردن عناصر غذایی
- هدر رفت اب
راهکار:
- استفاده از سیستمهای ابیاری تحت فشار متناسب با نوع گیاه
- کم ابیاری
3- استفاده از گیاهان پوششی مناسب در زمان آیش:
- گیاه پوششی که برای مدیریت خاک مناسب باشد باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- سیستم اندام هوایی اش به گونه ای باشد که ماکزیمم سایه اندازی راداشته باشد یعنی کمترین تبخیرو تعرق جهت حفظ رطوبت خاک.
- سیستم ریشه ای عمیقی داشته باشدتا تهویه را بهبود ببخشدو عناصر را از عمق خاک به سطح اورد.
- موجب کاهش علف هرز شود.
- فرسایش خاک را کاهش دهد.
- عناصر غذایی خاک را کاهش ندهد.
- به صرفه اقتصادی باشد.
- در کاشت اصلی بعنوان یک علف هرز ظاهر نشود.
4- انجام کشت فیمابین (تابستانه و زمستانه) باگیاهان مناسب:
ویژگی های لازم برای این گیاهان از دید مدیریت خاک:
- بیشتر ویژگی های یک گیاه پوششی را داشته باشد.
- با شخم حداقل قابل کشت باشد و با سایر اقدامات مدیریتی در جهت حفظ خاک مغایر نباشد.
5- استفاده از تراکم مناسب در هنگام کاشت:
تراکم باید به گونه ای باشد که از فرسایش خاک جلوگیری کند در عین اینکه :
- موجب کاهش علف هرز شود
- موجب کاهش عملکرد نشود
- از تبخیر جلوگیری کند.
تناوب زراعی مناسب:
تعریف تناوب زراعی: کشت گیاهان مختلف در دوره های رشد مختلف در یک قطعه زمین را تناوب زراعی گویند.
نکته: از بهترین تناوب ها تناوب سایر گیاهان با لگوم هاست.
مزایای تناوب زراعی :
- استفاده از افق های مختلف خاک.
- جلوگیری از فقر خاک از لحاظ عنصر یا عناصر خاص.
- افزایش ماده الی خاک.
- افزایش حاصل خیزی خاک.
- افزایش عملکرد.
- کاهش سایر هزینه ها.
- کاهش فرسایش.
- کنترل علف هرز.
6- برگرداندن بقایای گیاهی به خاک:
مزایای این روش عبارتند از:
- تداوم چرخه ی عناصر غذایی.
- افزایش ماده ی الی خاک.
- کاهش مصرف کودهای شیمیایی.
- بهبود تهویه ی خاک.
- افزایش قدرت خاک در حفظ رطوبت.
- بهبود ساختمان خاک.
- جلوگیری از فرسایش خاک.
- افزایش جمعیت میکروارگانیسم ها.
7- مدیریت کود دهی و افزایش استفاده از کودهای آلی
کشاورزان کود های شیمیایی را جهت افزایش عملکرد محصول در زمین های فقیرشان مصرف میکردند در حالی مصرف این کود ها در دراز مدت فقر زمین ها را تشدید می کند و خطرات زیست محیطی زیادی را به همراه دارد.
زیرا استفاده بی رویه کودهای شیمیایی موجب افزایش املاح خاک، کاهش میکرو ارگانیسم های خاک و آلودگی آبهای زیرزمینی می شود.
