شرایط مناسب برای رشد گوجه فرنگی

تاثیر نوع خاک در کشت گوجه فرنگی

گوجه فرنگی را می توان در طیف وسیعی از خاک ها با بافت های مختلف، از خاک های سبک و شنی گرفته تا خاک های سنگین و رسی کشت کرد. در صورت تمایل به برداشت زود هنگام، خاک های شنی ترجیح داده می شوند. سطح pH مطلوب برای گیاه گوجه فرنگی 6 – 6.5 است و در سطوح بالاتر یا پایین تر از حد مطلوب میزان جذب عناصر ریز مغذی کاهش می یابد.

تاثیر نوع خاک در کشت گوجه فرنگی

تاثیر نوع شرایط آب و هوایی بر کشت گوجه فرنگی

-تاثیر نوع دما در کشت گوجه فرنگی:

دما عامل اصلی و موثر بر رشد گیاه گوجه فرنگی است. این گیاه برای رشد رویشی، گلدهی، تنظیم و رسیدن میوه، نیاز به دمای خاصی دارد. گوجه فرنگی برای رشد نیاز به محدوه ی دمایی بین 10 تا 30 درجه سانتی گراد دارد. جدول زیر نیاز دمایی گوجه فرنگی در طول مراحل مختلف رشد را نشان می دهد.

دما (درجه سانتی گراد)			مراحل رشدی
مطلوب	حداکثر	حداقل	مراحل رشدی
29-16	34	11	جوانه زنی
24-21	32	18	مراحل گیاهچه ایی
24/19-18/13	30/20	18/10	تنظیم میوه ( شب/ روز)
24-21	30	10	تشکیل لیکوپن
32-21	40	10	تشکیل کاروتن

تاثیر نور در کشت گوجه فرنگی

شدت نور یکی از عوامل موثر بر میزان قندهای تولیدی در طول فرایند فتوسنتز است. نور مناسب کارایی فتوسنتز و تولید مواد غذایی مورد نیاز را افزایش می دهد و از این طریق بر تعداد میوه هایی که گیاه می تواند حمایت کند (میزان عملکرد) تاثیر می گذارد.

تاثیر آب و نوع آبیاری در کشت گوجه فرنگی

گوجه فرنگی نسبت به کم آبی نسبتا مقاوم است. با این وجود، برای اطمینان از عملکرد و افزایش کیفیت محصول نیاز است که از تنش آب جلوگیری شود.

نیاز آبی گوجه فرنگی در صورت کشت در فضای باز بین 4000 تا 6000 متر مکعب در هکتار متغیر است (البته برای تناژهای پایین مثلا 50 تن در هکتار). در گلخانه ها حداکثر 10،000 متر مکعب در هکتار آب مورد نیاز است. 70٪ یا بیشتر سیستم ریشه گوجه فرنگی در 20 سانتی متر فوقانی خاک قرار دارد. بنابراین یک سیستم آبیاری قطره ای برای صرفه جویی در مصرف آب توصیه می شود.

در خاک های سبک یا هنگام استفاده از آب شور لازم است مقادیر آب را 20٪ تا 30٪ افزایش داد. نیاز آبی در مراحل مختلف رشد متفاوت است. نیاز آبی گوجه فرنگی از جوانه زنی تا آغاز میوه دهی افزایش می یابد، در طول رشد میوه به اوج خود می رسد و سپس در زمان رسیدن میوه کاهش می یابد.

تنش خفیف آب در هنگام رشد و رسیدن تاثیر مثبتی بر کیفیت میوه دارد و باعث استحکام، طعم و کیفیت ماندگار می شود، اما ممکن است به تولید میوه های کوچکتر منجر شود. از طرفی آبیاری در زمان برداشت میوه، ممکن است کیفیت محصول را کاهش دهد و باعث پوسیدگی شود.

کمبود آب منجر به کاهش رشد و همچنین کاهش جذب کلسیم و در نتیجه پوسیدگی قسمت فوقانی و پایینی میوه می شود. از طرف دیگر، آبیاری بیش از حد باعث ایجاد شرایط بی هوازی در خاک شده که منجر به مرگ ریشه، تاخیر در گلدهی و اختلالات در میوه دهی می شود.

استفاده از آب آبیاری اسیدی (pH پایین) توصیه نمی شود، زیرا منجر به حل شدن عناصر سمی در خاک از جمله آلومینیوم سنگین (AL3 +) می شود

شوری اولیه و ثانویه بستر

منظور از شوری اولیه این است که بستر از قبل شور باشد و ثانویه یعنی اینکه با تغذیه نامناسب و پرفشار و زیر سازی ناماسب، شرایط برای تجمع املاح ایجاد شده باشد.
تحت شرایط تنش شوری کاتیون سدیم (NA+) با کاتیون پتاسیم (k+) در محل جذب ریشه با یکدیگر رقابت می کنند که منجر به کاهش جذب پتاسیم می شود، از طرف دیگر کلر برای جذب نیترات و نیتروژن رقابت می کند و مانع رشد گیاه و در نتیجه کاهش عملکرد می شود. شوری هم موجب ایجاد سمیت و هم تنش خشکی می شود. تحقیقات نشان می دهد که با افزایش شوری میزان باردهی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. اگر چه شوری آب، تاثیر منفی بیشتری نسبت به شوری خاک دارد اما هردو موجب کاهش عملکرد و رشد می شوند.

نکته مهم این است که همیشه شوری و EC برابر نیستند.

گاهی ما به بسترهایی که مجموع املاح (پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سدیم و…) آنها بالای 4 باشد میگوییم شور است! این درست نیست. شوری را بهتر است به تجمع املاح سمی مانند سدیم بیشتر نسبت بدهیم! نه کلسیم و پتاسیمی که امکان استحصال انها توسط گیاه بسیار بالاست.

بنابراین شوری باعث کمبود پتاسیم و همچنین کاهش تعداد میوه در گیاه می شود و برای کاهش اثرات شوری در گوجه فرنگی می توان اقدامات زیر را انجام داد:
کاربرد پتاسیم: کاربرد پتاسیم منجر به افزایش جذب این عنصر نسبت به سدیم می شود و از این طریق اثرات منفی جذب سدیم به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
کاربرد نیترات: کاربرد این آنیون (نیترات) به طور موفقیت آمیزی با جذب کلرید توسط ریشه گیاه رقابت می کند، و به طور قابل توجهی میزان جذب و اثرات جانبی آن را کاهش می دهد.
کاربرد کلسیم: کلسیم در جذب سدیم اختلال ایجاد می کند. به عبارتی هنگامی که کلسیم کافی موجود باشد، ریشه جذب پتاسیم را به سدیم ترجیح می دهد و جذب سدیم سرکوب می شود.
کاربرد عنصرروی: عنصر روی باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش شوری می شود. به نظر می رسد روی نقش عمده ایی در مقاومت گوجه فرنگی در برابر نمک دارد. تغذیه با مقادیر کافی روی (Zn) باعث کاهش نفوذپذیری غشای سلول ریشه نسبت به یون سدیم در شرایط شوری می شود، و در نتیجه مقاومت به تنش شوری افزایش می یابد.
کاربرد منگنز: گوجه فرنگی نسبت به کمبود کلسیم بسیار حساس است، که به صورت علایم پوسیدگی (BER) روی میوه ها آشکار می شود. شرایط شوری شدت BER را افزایش می دهد. اخیرا مشخص شد که منگنز (Mn) به عنوان آنتی اکسیدان در میوه گوجه فرنگی عمل می کند، از این رو کاربرد آن در گوجه فرنگی رشد یافته در خاک شور می تواند علایم پوسیدگی میوه ها را کاهش دهد.