چرا باید از کود دامی و مرغی در کشت صیفی جات استفاده کرد

اول باید بدانید که چرا باید کود دامی استفاده بکنید؟

اگر مزایای استفاده از کودهای دامی را بدانید حتما در کشت و کار خود استفاده خواهید کرد. برای مشاوره تغذیه می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

1. اگر خاک شما خیلی شنی است یا خیلی رسی است و بنابراین برای کشت غالب صیفی جات نامناسب است، باید بدانید که یکی از بهترین اصلاح کننده های خاک، کودهای دامی هستند.
2. اگر خاک شما به لحاظ عناصر غذایی ضعیف است، کودهای دامی یکی از بهترین تقویت کننده ها هستند.
3. اگر توانایی کافی برای خرید کودهای شیمیایی ندارید، کاربرد کودهای دامی راهکار بسیار مناسبی است.
4. اگر می خواهید دچار دردسرهای مبارزه با بیماری های قارچی و باکتریایی نشوید، استفاده از کودهای دامی پوسیده راهکار بسیار مناسبی است.
5. کودهای دامی بازدهی آبیاری را بسیار افزایش می دهند.
6. شاید هم به دنبال تولید محصولات سالم و کشاورزی پایدار باشید در این مورد هم استفاده از کودهای دامی می تواند بسیار کارآمد باشد.

چه نوع کود استفاده بکنید؟ کود مرغی یا گوسفندی یا گاوی یا ترکیبی؟

کودهای حیوانی (گاوی، گوسفندی، تک سمی) منبع عالی مواد مغذی و مواد آلی هستند. بسیاری از مواد مغذی، به ویژه نیتروژن، فسفر و پتاس که پرمصرف ترین عناصر هستند در کود دامی به وفور موجود هستند. میزان عناصر و مواد مغذی موجود در انواع کودهای گاوی، گوسفندی، مرغی و اسب متفاوت است. این اختلاف مربوط به گونه ی حیوان، سن، رژیم غذایی حیوان، میزان رطوبت کود، نحوه و میزان رسیدگی و نگهداری حیوان بستگی دارد. اما اگر چه میزان مواد مغذی کودهای دامی و مرغی بیشتر به شرایط و تغذیه آنها بستگی دارد ولی در کل میزان نیتروژن، فسفر و کلسیم در کودهای مرغی بیشتر از کود گاوی و گوسفندی است (کلسیم تا 6 برابر کود حیوانی، نیتروژن تا 2 برابر، فسفر تا 3 برابر). شاید با دیدن این جمله تصمیم بگیرید که کودهای مرغی بهترین نوع کود هستند!

اما باید بدانید که همیشه اینطور نیست و انتخاب نوع کود دامی و میزان آن بستگی به آزمون خاک و نوع محصول و شرایط دمایی دارد. مثلا تحقیقات و تجربه نشان داده است که بهترین کود حیوانی برای درختان میوه مانند گردو، کود تک سم (اسب، الاغ و قاطر) است. ولی برای صیفی جاتی مانند گوجه ترکیب کود گاوی و مرغی با نسبت دو به یک (مثلا 12 تن گاوی + 6 تن کود مرغی) جواب دهی بسیار مناسب تری دارد.

در خاک هایی که ساختمان خاک خوبی دارند، درمناطقی با دوره رشد کوتاه تر و دمای متعادل تر مانند برخی مناطق شمالغرب و غرب کشور در صورتی که زمین شور نباشد و همچنین به میزان 250 کیلو در هکتار گوگرد پودری استفاده شود، استفاده از کودهای مرغی نتیجه بهتری دارد زیرا این مناطق بیشتر دچار عارضه کمبود کلسیم هستند در حالی که کود مرغی 4 تا 6 برابر کلسیم بیشتری نسبت به کود گاوی و گوسفندی دارد. اما اگر ساختمان خاک مناسب نباشد حتما باید به همراه کود مرغی، کود گاوی یا گوسفندی یا تک سم هم استفاده شود.

اما توجه داشته باشید اکثر مزارع کشور ما ساختمان خاک تخریب شده ای دارند بنابراین کود مرغی به تنهایی کافی نیست چون کود مرغی ساختمان خاک را اصلاح نمی کند، فقط مواد مغذی خاک را تامین می کند. بنابراین در اکثر مزارع کشور ما مصرف کود های دامی و مرغی با هم باید استفاده شوند.

در خاک های قلیایی و قلیایی شور (این خاک ها هم EC و همpH بالایی دارند) استفاده از مخلوط کودهای گوسفندی و مرغی با هم، توصیه خوبی نیست!، زیرا کود گوسفندی قلیایی است (Ph=8) و کودهای مرغی هم شور (EC=46 ds/m) هستند بنابراین توصیه می کنیم در این مناطق بیشتر کود گاوی در تر کیب با گوگرد به میزان بیشتر از 250 کیلوگرم در هکتار استفاده شود.

در زراعت هایی که کمبود کود آهن وجود دارد (به دلیل کمبود این عنصر نه عدم جذب) استفاده از کود تک سم بسیار مفید تر است.

یک مشکلی که در استفاده از کودهای دامی مخصوصا کودهای مرغی، ممکن است به وجود آید، “سوخته شدن نشاء” می باشد. این معمولا به دلیل آمونیوم بالای کودهای مرغی است. این حالت معمولا در کشت های بهاره که به صورت شیاری کشت می کنند، در زمان افزایش دمای خاک در به وجود می آید

بنابراین در مناطقی که دمای هوا در زمان پس از استقرار، ناگهان گرم می شود، ممکن است استفاده از کود مرغی به تنهایی مناسب نباشد. برای رفع این مشکل لازم است:

1-نسبت کود گاوی را افزایش داد و نسبت کود مرغی را کاهش داد

2-کود مرغی حدود 5 تا ده سانتی متر پایین تر از ریشه نشا قرار گیرد

3-آبیاری اول، آبیاری سنگینی باشد

4-نشا با کیفیت استفاده شود

5-در اوایل کشت از منابع آمونیومه مانند اوره و نیترات آمونیوم کمتر استفاده شود

6-از کودهای زیستی حاوی نیتروباکتر ها استفاده شود

عده ای معتقدند کود دامی و مرغی بلافاصله باید بخوبی با خاک مخلوط شود زیرا تقریباً نیمی از نیتروژن در کودهای حیوانی و سه چهارم نیتروژن در کود مرغی به شکل آمونیوم (NH4) است که به راحتی به گاز آمونیاک (NH3) تبدیل می شود و بصورت تبخیر از بین می رود.

اگر کودها مرغی و دامی سریع وارد خاک نشود، نیتروژن آنها به سرعت از دسترس خارج می شود. همچنین باید از پخش کردن کود های دامی و مرغی تازه و آبکی اجتناب شود، چون در این حالت، نیتروژن این کودها به سرعت

بیشتر از 50 درصد کودهای گاوی برای گیاه در دسترس خواهد بود اما با این وجود میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم کود مرغی بیشتر است. و نیتروژن و پتاسیم کود مرغی برای گیاه قابل جذب تر است.

چه میزان کود دامی استفاده بکنید؟

میزان کود دامی هم بسته به آزمون خاک، نوع محصول و رقم، برنامه تغذیه شیمیایی، نوع کشت و نوع آبیاری دارد:

آزمون خاک: در خاک هایی که شور هستند (بالای 4 دسی زیمنس) باید از مصرف بیش از 10 تن کود مرغی دریکبار مصرف پرهیز کرد

در خاک های قلیایی (اسیدیته بالاتر از 7) از مصرف بیش از 18 تن کود گوسفندی در هکتار پرهیز کرد

نوع محصول و رقم: در زمین هایی که هر ساله زیر کشت صیفی جات که محصولات بسیار پر توقعی هستند می روند، حدود 20 تن در هکتار بصورت پیش فرض می تواند کارآمد باشد.

ارقام گوجه نیز در این میزان کود مصرفی تاثیر دارند، رقمی مانند کومودورو توقع بسیار بیشتری نسبت به سوپر چف دارد. برای سوپر چف 7 تن می تواند کافی باشد ولی برای کومودورو مخصوصا در حالتی که میزان عملکرد بالا مورد انتظار باشد، تا سه برابر مصرف کود دامی بیشتر خواهد بود.

نوع کشت: در کشت های شیاری، میزان مصرف کود دامی نصف کشت غیر شیاری است. بطوری که در کشت شیاری حدود 1 فرقون کود در متر مربع می تواند کافی باشد اما در غیر شیاری، حدود 2 فرقون کود کافی است.

برنامه تغذیه شیمیایی: در کشت های زمستانه که محصول زیر نایلون قرار می گیرد و امکان محلولپاشی وجود ندارد، و در عین حال ریشه به دلیل سرما کارایی چندانی ندارد، مصرف کودهای دامی باید بیشتر از حالت عادی در نظر گرفته شود و همچنین تاکید می شود در این حالت کود دامی حتما پوسیده استفاده شود.

به هر حال رایج ترین حالت که بیشتر هم توصیه می شود استفاده از مخلوط کود گاوی و مرغی به نسبت 2 به 1 است. در این حالت معمولا در کل تا 20 تن کود (تقریبا خشک) استفاده می شود.

بیشتر بخوانیم:

• معرفی و بررسی ارقام هیبرید صیفی جات
• توصیه کودی گوجه فرنگی | برنامه تغذیه ای گوجه فرنگی
• بیماری فیتوپلاسمایی گوجه فرنگی یا غنچه درشت یا تورم جوانه (Big bud)

آیا استفاده از کود دامی و مرغی به تنهایی و بدون استفاده از کودهای شیمیایی کافی است؟

خیر. برای داشتن عملکرد مناسب لازم است در طول دوره رشد (بسته به مرحله رشد و نیاز بوته) کود شیمیایی بصورت ریشه ای و محلولپاشی استفاده شود.

قبل از کشت هم حتما بابد از کودهای شمیایی مانند گوگرد، آمونیوم فسفات و قارچ کش های زیستی یا شیمیایی به مقدار مناسب استفاده شود. گوگرد به میزان 200 تا 400 کیلو گرم بسته به نوع گوگرد (پوردری یا گرانوله) و اسیدیته یا پی اچ خاک و میزان گوگرد خاک، مصرف می شود.

مصرف آمونیوم از این جهت لازم است که معمولا کودهای دامی کاملا پوسیده نیستند و در اوایل باکتری های خاک موجب کاهش نیتروژن خاک می شوند به همین دلیل استفاده از این کود به میزان 50 کیلو گرم در هکتار در مخلوط با کود دامی توصیه می شود.

استفاده از قارچ کش هایی مانند بنومیل می تواند از تهدید قارچ های عامل بوته میری جلوگیری کند بنابراین به میزان یک لیتر در هکتار مصرف این قارچ کش توصیه می شود.

بنابراین استفاده از مخلوط کود دامی پوسیده و مرغی تا 30 تن در هکتار (نسبت این دو بستگی به شرایط خاک و مزرعه و همچنین زمان کاشت دارد) + گوگرد پودری معدنی + سولفات آمونیوم قبل از کشت اکیدا توصیه می شود.

چگونه می توان کود دامی پوسیده تهیه کرد؟

معمولا تمام کودهای دامی موجود در بازار پوسیده نیستند و اگر این کودهارا استفاده کنید، از مزایای بسیار زیاد کود دامی بهره مند نخواهید شد. برای اینکه مطمن شوید کود دامی پوسیده استفاده کردید لازم است:

1. کود دامی را یک سال تا 6 ماه قبل از کشت تهیه کنید، سعی کنید در حد امکان قطعات کود دامی را خرد و به حالت پودری درآورید.
2. یک حالت چال کود بزرگ ایجاد کنید و کود دامی را اول بریزید.
3. حدود 60 کیلو کود اوره روی کود دامی بریزید.
4. سپس یک کود زیستی فولزایم پلاس اس پی پودری روی این مجموعه بریزید و با بیل دستی یا مکانیکی خوب هم بزنید.
5. اگر این مخلوط مرطوب نیست، سعی کنید کمی آن را مرطوب کنید تا (40 درصد).
6. در نهایت در صورتی که در فصل سرد باشد روی مخلوط ایجاد شده یک نایلون بکشید. و اجازه دهید کود به خوبی بپوسد.
7. در زمان استفاده می توانید کود مرغی هم تهیه کرده، کود مرغی مرطوب را روی کود گاوی بریزید به طوری که عصاره کود مرغی در تمام کود دامی نفوذ کند.
8. سپس کامل مخلوط کنید و و کودهای ذکر شده (گوگرد، دی آمونیوم فسفات، قارچ کش) را اضافه کرده و جهت استفاده به مزرعه انتقال دهید.

چرا نباید از کود دامی تازه استفاده بکنید؟

1. کود دامی تازه دارای مقدار زیادی بذر علف هرز است که در صورتی که وارد مزرعه شوند، برای شما دردسر ساز می شود اما در کود پوسیده این بذرها معمولا از بین رفته اند
2. کود تازه دارای مقدار زیادی قارچ های بیمارگر است
3. در کود دامی تازه چون عناصر غذایی مانند نیتروژن هنوز توسط باکتری ها قابل دسترس نشده اند، درصورتی که کود وارد زمین شود، باکتری های آن مانند رقیب برای گیاه عمل می کنند و نیتروزن دردسترس را برای یکی دو ماه کاهش می دهند.
4. این کودها بوی بدی در منطقه ایجاد می کنند و موجب تجمع حشرات از جمله انواع مگس می شوند

بنابراین درصورت استفاده از کود دامی تازه در ابتدا حتی ممکن است متضرر شوید.

نتیجه گیری و توصیه

در کشاورزی امروزی غالب رقم های مورد استفاده مخصوصا در حوزه صیفی جات اصلاح شده هسستند و اولین ویژگی ای که در رقم های اصلاح شده ایجاد شده است این است که کود پذیر باشند به عبارت دیگر پرتوقع باشند و این به معنی است که شما حتما باید کود استفاده بکنید و چه کودی بهتر و به صرفه تر از کود دامی پوسیده.

تحقیقات ما نشان میدهد بعد از رقم دومین عامل تاثیر گذار در میزان عملکرد، تغذیه است. بهترین برنامه تغذیه ای بدون شک برنامه ای است که درآن بیشترین درصد کود مورد نیاز از طریق کود دامی و زیستی و درصدی هم از طریق کودهای شیمیایی برطرف شود.