نحوه مصرف کود حیوانی گوسفندی

چرا استفاده از کود حیوانی گوسفندی پیشنهاد می‌شود؟

مزایا کود حیوانی گوسفندی قبل از شروع کشاورزی به انسان‌ها ثابت شده بود! پیش از شروع کشاورزی، کشاورزان وقتی دیدند جایی که حیوانات در آنجا خوابیده‌اند و فضولات خود را رها کرده‌اند، بیشترین پوشش گیاهی را دارد. درنهایت آنها در زمان انتخاب زمین‌هایشان، نقاطی که دام‌ها را در آنجا نگهداری کرده بودند را برای کشت و کار انتخاب کردند. یا دام‌هایشان را در زمین‌های کشاورزیشان نگهداری می‌کردند.

4 مورد از مزایا و خواص استفاده از کودهای حیوانی

به طور کلی کود حیوانی گوسفندی از طریق تقویت خاک، می‌توانند به افزایش رشد و باردهی گیاهان کمک کنند. مزایای استفاده از کودهای دامی بصورت خلاصه عبارتند از:

1. افزودن عناصر قابل جذب به خاک، بصورت تدریجی
2. افزایش قابلیت جذب عناصر از طریق افزایش ماده آلی خاک
3. بهبود دانه بندی و ساختمان خاک از طریق افزایش ماده آلی خاک
4. بهبود نفوذ پذیری خاک در عین افزایش جذب و نگهداری آب از طریق افزایش ماده آلی خاک

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چرا کودهای شیمیایی که استفاده می‌کنم دیگر مثل سال‌های قبل اثر گذاری ندارد؟ بخشی از دلیل آن به کاهش چشمگیر ماده آلی زمین‌های کشاورزی ما باز می‌گردد. ماده آلی خاک در حقیقت بخش فعال و مهمترین بخش خاک است. در حال حاضر میانگین ماده آلی خاک‌های ما حدود 0.5 % (نیم درصد) است در حالی که استاندارد جهانی 2 درصد است.

کود حیوانی گوسفندی بهترین منبع برای تامین ماده آلی خاک

در حال حاضر بهترین و قابل دسترس ترین کودهای آلی برای تامین ماده آلی خاک، کودهای دامی یعنی کود گاوی، کود حیوانی گوسفندی و البته کود مرغی هستند. اگر چه از کودها و فضولات انسانی و سایر حیوانات هم می‌توان برای تامین ماده آلی استفاده کرد اما دسترسی و استفاده از آنها، فعلا ناچیز است.

به طور کلی خاک‌های ما به حدی تهی از ماده آلی هستند که برای بهره وری اقتصادی و داشتن کشاورزی سودآور باید حتما به آنها کود دامی (کود حیوانی گوسفندی و گاوی و مرغی) اضافه شود. اما باید توجه داشت که استفاده از این کودها همانطور که می‌تواند مشکل اصلی را حل کند، مشکلاتی را هم ایجاد کند. بنابراین روش استفاده درست از این کودها را باید بدانیم. در ادامه نحوه استفاده از کود حیوانی را به شما می‌گوییم.

نحوه استفاده از کود حیوانی چگونه است؟

امروزه ثابت شده که بهترین راه برای استفاده از کود حیوانی، این است که ابتدا کود دامی پوسانده شود و سپس به خاک اضافه شود. بنابراین مرحله اول استفاده از کودهای حیوانی که مهمترین مرحله هم می‌باشد، پوساندن کود است.

نحوه پوساندن کود حیوانی گوسفندی به چه صورت است؟

مواد لازم برای پوساندن و فرآوری کود دامی: کود دامی، کود اوره، باکتری ای ام، گوگرد، تیوباسیلوس

1. به ازای هر یک تن کود حیوانی گوسفندی 3 تا 5 لیتر کود ای ام و 5 کیلو کود اوره اضافه کنید. بهتر است این مقدار را در چند مرحله به کود دامی اضافه کنید نه یک مرحله. بهترین روش اضافه کردن ای ام به خاک استفاده از محلولپاشی یا با شیلنگ آبدهی است.
2. مطمئن شوید که رطوبت کود دامی تان به 40 تا 50 درصد رسیده است. برای این کار کافی است کود گوسفندی را در دست تان بگیرید و فشار دهید. اگر آب بچکد یعنی رطوبت کود بالاست. اما اگر آب نچکد ولی کود گلوله شود یعنی رطوبت آن مطلوب کمپوست کردن است.
3. سپس کود حیوانی گوسفندی را بصورت پشته‌هایی با ارتفاع دو و نیم متر در زمستان و یک متر در تابستان دپو کنید. عرض این پشته‌ها می‌تواند تا 3 متر هم باشد. مهم این است که بتوانید این پشته‌ها را هم بزنید. در حالتی که لودر داشته باشید، عرض را می‌توانید بالا بگیرید.
4. سپس روی این پشته پلاستیک بکشید. این موضوع باعث می‌شود رطوبت و دما ثابت بماند.
5. حداقل سه بار این توده‌ها را هم بزنید. حالت ایده آل این است که این توده‌ها، هر هفته حداقل یکبار هم بخورد. اگر هفته‌ای یکبار هم بزنید، پوساندن به روش هوازی است و زودتر پوسانده می‌شود. اما اگر هم نزنید بی هوازی خواهد بود و معمولا دیرتر کمپوست سازی انجام می‌شود.
6. پوساندن و کمپوست سازی معمولا 30 تا 60 روز طول می‌کشد. سعی کنید 3 تا 5 کیلو ای ام و 5 کیلو اوره ای که به ازای هر یک تن کود دامی لازم بود را در سه مرحله اضافه کنید.
7. بعد از اینکه مطمن شدید کود دامی پوسیده است، گوگرد و تیوباسیلوس هم اضافه کنید. مقدار گوگرد بسته به آزمون خاک متفاوت است. ولی معمولا 300 تا 700 کیلو در هکتار یا به عبارت دیگر به ازای هر تن کود دامی پوسیده حدود 40 کیلو گوگرد 8 کیلو تیوباسیلوس لازم است.

نحوه اضافه کردن کود حیوانی گوسفندی به خاک چگونه است؟

در کشت صیفی جات می توانید کود دامی را در زمان آماده سازی خاک، داخل خط بریزید. مقدار استفاده کود دامی در این حالت حدود 10 تا 15 در هکتار است. این روش در مناطق جنوبی رایج ترین حالت است. یا اینکه می توانید مثل کشاورزان مرودشتی کود دامی را به کل سطح خاک اضافه کنید. و سپس با خاک یکدست پشته درست درست کنید. در این حالت، مقدار استفاده از کود دامی، حدود 70 تن در هکتار است.

شیره کش کردن کود گوسفندی و گاوی

معمولا کود گاوی و گوسفندی برای زیر سازی و اضافه کردن به خاک قبل از کشت توصیه می‌شوند. ولی کود مرغی هم برای پیش کشت و هم برای شیرکش توصیه می‌شوند. دلیل این امر بیشتر بر می‌گردد به اینکه عناصر کودهای مرغی سریعتر آزاد می‌شوند و امکان تهیه شیره مرغوب با کود مرغی بیشتر است. البته می‌توان از کود حیوانی گوسفندی و گاوی هم برای شیره کش استفاده کرد. اما زمان و زحمت بیشتری نیاز دارد. همچنین شیره کود گوسفندی و گاوی معمولا عناصر کمتری دارد.

ویژگی‌های کود دامی پوسیده (راه تشخیص کود دامی پوسیده) چیست؟

برای اینکه بتوانید کود حیوانی گوسفندی پوسیده را خریداری نمایید باید بتوانید به خوبی آن را تشخیص دهید. در ادامه برخی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص کود دامی پوسیده شده را به شما می‌گوییم.

• کود دامی پوسیده، بوی تند و بد ندارد.
• کاملا تیره و سیاه شده است.
• وقتی کود را در دست می‌گیرید راحت از هم جدا می‌شود و چسپنده و سیمانی نیست.
• و اگر توده‌های کود را کنار بزنید رگه‌های سفید، کاملا واضح به چشم می‌آیند.

کود حیوانی تازه بهتر است یا کود حیوانی مانده؟

قطعا بهتر است از کود تازه برای پوساندن و کپوست کردن استفاده کنید. چون عناصر این کودها نسبت به کودهایی که در دپوی دامداری‌ها یا کنار زمین مانده اند ببشتر است. کود حیوانی گوسفندی مانده که زیر باران و آفتاب بوده، درصدی از عناصرشان آبشویی یا بخار شده‌اند. بنابراین اگر قرار است کود دامی بخرید و بپوسانید، بهتر است کود تازه بخرید. اما اگر نتوانستید کود را بپوسانید، کود مانده استفاده کنید. پس در صورتی که بتوانید بپوسانید کود تازه بهتر است و در صورتی که نتوانید بپوسانید کود مانده بهتر است.

بهترین زمان استفاد از کود دامی

کود دامی را می‌توانید به چند طریق استفاده کنید:

• بصورت پیش کشت که معمولا به حالت زیر کشت است.
• بصورت دادن پی بوته در مراحل مختلف
• بصورت شیره کود گوسفندی
• هر سه حالت بسته به شرایط و در دفعات مختلف

توصیه ما این است که سعی کنید حالت چهارم، یعنی استفاده تلفیقی را در دستور کار قرار دهید. به این شکل که قبل از کشت، کود حیوانی گوسفندی فراوری شده را بصورت زیرکشت استفاده کنید. پس از اینکه بوته مستقر شد و مرحله رشدی بوته به حدی رسید که بوته میری را رد کرده باشد، به ازای هر بوته حدود یک مشت یا نصف بیل کود دامی اضافه کنید.

بهتر است کود دامی ای که استفاده می‌کنید ترکیب کود مرغی و گاوی یا ترکیب کود گوسفندی و کود مرغی باشد. در نهایت، می‌توانید شیره کود گوسفندی و مرغی یا شیره کود گاوی و مرغی را بصورت تزریقی استفاده کنید. در بسیاری از مناطق زمان استفاده از کود حیوانی گوسفندی و کود گاوی همان ابتدای کشت و بصورت زیر کشت است و در طی دوره رشد هم، کود مرغی بصورت تزریقی یا زیر کشت استفاده می‌شود. این روش هم درست است.

بهترین کود برای زیر کشت

تجربه نشان می‌دهد که بهترین ترکیب کودی برای زیر کشت، ترکیبی است که کودهای دامی با هم مورد استفاده قرار گیرند. بطور دقیق‌تر مخلوط کود گاوی با کود مرغی یا مخلوط کود گوسفندی با کود مرغی با نسبت‌های 2 به یک (کود گاوی و گوسفندی 2 برابر کود گاوی باشد)، ترکیب خیلی خوبی می‌تواند باشد.

در مجموع بهترین ترکیب کود حیوانی برای زیر کشت باید داری ویژگی‌های زیر باشد:

• ماده آلی بالایی داشته باشد.
• حاوی مقدار مناسب و متعادلی از عناصر غذایی باشد.
• حاوی بذر علف هرز و انگل‌هایی مثل گل جالیز نباشد.
• جمعیت بیمارگرهای قارچی و باکتریایی آن حداقل باشد.

باتوجه به موارد گفته شده می‌توان پی برد که ترکیب کود گاو با کود مرغی و یا کود گوسفندی با کود مرغی می‌تواند ترکیب مناسبی باشد. البته به شرط اینکه کود حیوانی پوسیده شده باشند. مخلوط کود گاوی و گوسفندی چندان رایج نیست و نیازی به مخلوط این دو نیست چرا که کارایی این دو تقریبا مشابه است.

کود گوسفندی بهتر است یا کود گاوی

برای پاسخ دقیق به این سوال باید ترکیبات و مزیت‌های این دو را بررسی کنیم. در جدول زیر سعی کرده ایم درصد عناصر و ترکیبات ضروری، کودهای مرغی، گوسفندی و گاوی را با هم مقایسه کنیم.

با توجه به جدول بالا می‌توان گفت که:

• به لحاظ میزان عناصر موجود، کود گوسفندی تقریبا غنی تر از کود گاوی است. بنابراین به طور کلی لحاظ میزان عناصر، کود گوسفندی بهتر از کود گاوی است.
• کود گوسفندی نسبت به کود گاوی میزان شوری و پی اچ بالاتری دارد.
• معمولا کود گوسفندی میزان بذر علف هرز بیشتری دارد.
• در صورت استفاده از کود گوسفندی، کمپوست بودن و پوسیده بودن کود ضرورت بیشتری دارد.

بنابراین بصورت کلی کود حیوانی گوسفندی می‌تواند همان مزایای کود گاوی را داشته باشد. خواص کود گوسفندی برای زمین تقریبا همان خواص کود گاوی است. اما در صورتی که کمپوست نشده باشد و بذر علف هرزهای آن نابود نشده باشد، موجب افزایش علف‌های هرز مزرعه می‌شود. یعنی در صورت استفاده از کود گوسفنی باید آن را بپوسانید.

راهنمای خرید کود حیوانی گوسفندی و گاوی

جهت خرید کود حیوانی گوسفندی یا خرید کود گاوی بهتر است به دامداری‌ها و گاوداری‌های مطمئن رجوع کنید. البته افرادی هم هستند که خرید و فروش کودهای دامی را انجام می‌دهند به هر حال کافی است منبع معتبر باشد. همچنین، خود شما هم باید کودهای دامی را بشناسید تا بتوانید کود مرغوب را تشخیص دهید.

متاسفانه اخیرا کودهای دامی موجود در بازار چندان قابل اعتماد نیستند. به عبارت دیگر کود حیوانی تقلبی هم وجود دارد. روش‌های تقلب کود گاوی و گوسفندی معمولا به یکی از حالات زیر هستند:

• مخلوط کردن کود گوسفندی و گاوی با مقدار زیادی خاک و ماسه و سنگریزه
• شیره کش کردن کود گوسفندی یا گاوی در خود دامداری‌ها و فروش تفاله آن به جای کود دامی مرغوب

3 راه تشخیص کود حیوانی تقلبی

1. کود حیوانی گوسفندی به بد بو بودن معروف هستند. شما باید کود تازه بخرید نه کهنه! کود تازه بسیار بد بو است. کود گوسفندی یا کود مرغی یا کود گاوی تازه بوی تندی دارند. اگر بو نداشت یا کاملا کهنه است یا شیره کش شده و تفاله آن را به شما داده اند.
2. کود حیوانی معمولا بصورت لایه لایه یا دوغاب می‌باشد. حالت پوک یا کلوخه‌های سبک و پوک به معنای نامرغوب بود کود است.
3. اگر کود دامی را در دست گرفتید و متوجه شدید که داخل آن شن و سنگریزه وجود دارد، پس این کود دامی، کود دامی مرغوب و خالصی نیست.