کپک خاکستری گوجه فرنگی و روش مقابله با آن

 معرفی بیماری:

کپک خاکستری بیشتر به صورت سوختگی های شکوفه و پوسیدگی های میوه بروز می کند. ولی ممکن است به صورت گیاهچه میری و انواع شانکر شاخه نیز بروز کند. شاید بتوان گفت بیماری های بوتری تیسی معمول ترین و گسترده ترین بیماری سبزی ها در سراسر دنیا باشند.

نام بیماری: کپک خاکستری گوجه فرنگی

عامل بیماری: قارچ Botrytis Cinerea

بیماری های بوتری تیسی شایع ترین بیماری های گیاهان گلخانه ایی نیز هستند. در هوای مرطوب، قارچ های بوتری تیسی لایه ای از اندام های تولید مثلی خود را که به کپک خاکستری معروف است و یکی از ویژگی های بارز آن ها محسوب می شود روی بافت عفونی تولید می کنند.

قارچ Botrytis cinerea Pers

عامل وقوع کپک خاکستري، يـک قارچ نکروتروفيک با گستردگي جهاني است که می توانـد بـيش از ۲۰۰محصول مهم اقتصادي مثل سـبزي هـا، گياهـان زينتـي، غده ها و ميوه ها را تحت تأثير قرار دهـد. ايـن قـارچ، به خصوص بـرگ هـا، گـل هـا و ميـوه هـا را در محصـولات مهـم کشاورزي مورد حمله قـرار مـي دهـد و مسـئول خسـارت هـاي جدي قبل و پس از برداشـت محصـولات اسـت.

ايـن بيماري يک تهديد جدي و دائمي در گوجه فرنگي هاي مزرعه اي و گلخانه اي در بسـياري از کشـورهاي دنيـا اسـت کـه در ابتـدا معمولاً برگ ها را آلوده مي کند. رشد قـارچ در دمـايي بين ۳تا ۳۰درجه سلسيوس (بهينه۲۰-۱۵ )اتفاق مي افتـد. رطوبت نسبي زياد، رطوبت آزاد در سطح گياهان، دماي ملايـم، مدت استقرار گياه و فعاليت هاي انسان در طـول دوره مهمتـرين عواملي هستند که آلودگي B. cinerea را توسعه مـي دهنـد.

علائم کپک خاکستری:

نشانه های این بیماری در مزرعه گوجه معمولا با سوختگی شکوفه آغاز و به پوسیدگی میوه و ساقه منجر می شود. اما ممکن است مرگ گیاهچه گوجه نیز گزارش شود. به طور کلی کپک خاکستری بر تمام اندام های هوایی گیاه اثر می گذارد و بافت ظاهری کرکی به رنگ خاکستری-قهوه ای به گیاه می بخشد.

قارچ عامل بیماری به دمگل سرایت می کند، آن را می پوشاند، و در نتیجه جوانه ها و گل کاهش می یابد. سپس قارچ از گلبرگ های عفونی به میوه رخنه می کند و باعث پوسیدگی گلگاه و سرانجام فساد بخشی از میوه یا تمام آن می شود. بنابراین زخم های روی میوه را می توان از روی پوسیدگی نرم مشخصی که دارند تشخیص داد.

نواحی پوسیده دارای رنگ متمایل به سفید می باشند. پوست در وسط زخم شکاف برمی دارد ولی در سایر نقاط سالم است. نهایتا کپک تمام میوه را گرفته و به حالت مومیایی در می آورد. فاز دیگر بیماری لکه شبح (Ghost-Spot) نامیده می شود که در این مرحله، در اطراف هر لکه نکروزه روی میوه، یک هاله ایجاد می شود. در این مرحله پوسیدگی روی نمی دهد اما هاله های زیاد روی میوه باعث بدترکیب شدن و غیرقابل فروش شدن آن ها می گردند. گیاهچه میری بیشتر در خزانه های سرد و پر رطوبت دیده می شود.

 کنترل بیماری کپک خاکستری گوجه فرنگی

• اجتناب از خیس شدن سطح برگ ها
• در گلخانه ها باید رطوبت را با استفاده از تهویه و گرما کاهش داد.
• دادن آهک به خاک های اسیدی برای افزایش میزان کلسیم گیاهان
• قارچ برای رشد بهینه، جوانه زنی، و استقرار به هوای خنک (18 تا 23 درجه) و مرطوب نیاز دارد.
• سم پاشی محصولات مختلف با بعضی از قارچ کش ها موثر (با دامنه گسترده) مفید واقع شده است.
• قبل از رشد گیاه و متراکم شدن بوته ها باید از قارچ کش ها استفاده کرد. دیکلوفلوآنید در کنترل علائم فاز لکه شبح بسیار موثر است.
• اجتناب از بروز هرگونه تنش به میوه ها از قبیل سرمازدگی، سوراخ شدن، ترک خوردگی و سایر آسیب های معمو.ل، چون شرایط را برای ایجاد بیماری فراهم می کند.
• جلوگیری از ورود اشعه فرابنفش با طول موج 300 تا 390 نانومتر به داخل گلخانه با استفاده از پوشش نایلونی مخصوص در جلوگیری از شیوع بیماری و توسعه آن موثر است.

کپک خاکستري يک بيماري با کنتـرل بسـيار مشـکل اسـت کـه هنوز مقاومت طبيعي عليه ايـن بيمـاري در محصـول گوجـه فرنگـي مشاهده نشده و کنترل شيميايي به عنوان عمده ترين راه بـراي کـاهش پيشرفت آن است.

 برخی از قارچ کش های موثر در کنترل این بیماری عبارتند از:

• کاربرد قارچ کش بنومیل برای کنترل بیماری
• استفاده از قارچ کش سیگنوم جهت درمان و پیشگیری
• قارچ کش بلکیوت (ایمینوکتادین تریس) برای کنترل بیماری
• استفاده از قارچ کش لونا شرکت بایر جهت پیشگیری و درمان
• استفاده از قارچکش کاربندازیم و مانکوزب به عنوان برنامه پیشگیری از ابتلا به بیماری و کنترل بیماری
• تحقیقات نشان داده اند که قارچ کش های مسی کمترین تاثیر را در کنترل این بیماری در گوجه فرنگی داشته اند.