ویروس زردی هندوانه و علت زرد شدن بوته هندوانه چیست؟

در این مقاله می‌خواهیم در مورد ویروس زردی هندوانه توضیح دهیم و به طور کامل علت زرد شدن بوته هندوانه، علت ترک خوردن خربزه، علت ترک خوردن هندوانه، علت ترک خوردن ساقه خیار، علت ترک خوردن ساقه هندوانه، علت ترکیدن هندوانه، علت زرد شدن بوته هندوانه چیست؟ را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین به بررسی مواردی همچون راهکار جلوگیری از ترک خوردن هندوانه را پاسخ می‌دهیم.

تعداد زیادی از ویروس‌های قابل انتقال توسط شته‌ها و سفید بالک‌ها از کدوئیان در شرایط مزرعه یا گلخانه گزارش شده اند. غالبا منجر به بروز نشانه‌های زردی در سطوح وسیعی از مزارع کدوئیان گردیده‌اند. بیماری‌های ویروسی نوظهور در دو دهه اخیر در بسیاری از مناطق دنیا موجب بروز محدودیت‌هایی در کشت سبزیجات و کاهش میزان محصول گردیده و بسیاری از آن‌ها توسط سفید بالک‌ها انتقال می‌یابند. بیماری‌های ویروسی قابل انتقال با سفید بالک‌ها از مهمترین و خسارت زاترین ویروس‌های گیاهی در گلخانه‌ها و مزارع کدوئیان در دو دهه اخیر می‌باشند.

معرفی بیماری ویروس زردی هندوانه:

بیماری موسوم به “زردی ورید یا رگبرگ‌های خیار” (Cucumber Vein Yellowing Virus CVYV) بیماری ای ویروسی است، که غالب توسط مگس سفید (Bemisia ) Tabaci منتقل می‌شود و می‌تواند گیاهان خانواده کدوئیان مثل هندوانه، خیار، کدو سبز و خربزه را آلوده کند. مدت زمان دریافت ویروس حداقل 30 دقیقه است و حداقل 15 دقیقه تغذیه از گیاه برای تلقیح آن لازم است. مگس سفید، ویروس را به مدت 6 ساعت حفظ می‌کند و دوره نهفته آن 75 دقیقه است. لازم است بدانید که این ویروس توسط بذر منتقل نمی‌شود.

این بیماری برای اولین بار در سال 1960 در خانواده کدوییان در اسرائیل گزارش شد. ویروس زردی رگبرگ خیار برای اولین بار در ایران، از استان کرمان و منطقه جیرفت از مزارع خیار، خربزه و هندوانه گزارش شده است. اکنون این بیماری در بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران، اسرائیل، اردن، اسپانیا، سودان، ترکیه و فرانسه نیز گسترش دارد.

علائم ویروس زرد شدن رگبرگ خیار در هندوانه، خیار و خربزه:

در ادامه به برخی از مهم ترین علائم ویروس زردی هندوانه در هر یک از میوه های هندوانه، خیار و خربزه را مورد بررسی قرار می دهیم.

علائم ویروس زردی هندوانه در هندوانه چیست؟

در برگ‌های روی شاخه رونده، می‌تواند حالت زردی بین رگبرگی و حالت موزائیکی (سبز پررنگ/ سبز کم رنگ) ایجاد کند. ممکن است برگ‌های شاخه به طور کلی علاوه حالت موزائیکی، رنگ پریدگی هم داشته باشند. گاهی علائم کلروز بسیار خفیف هم دیده می‌شود و ممکن است مورد توجه قرار نگیرد. معمولا موجب کاهش رشد و یا توقف رشد هم می‌شود. در صورت شیوع گسترده علت زرد شدن بوته هندوانه ناشی از آلودگی به همین ویروس است. در میوه هندوانه، می‌تواند باعث شکافتن کامل میوه شود.

پس دلیل ترک خوردن هندوانه در مزارع وجود ویروس زردی رگبرگ خیار است. همچنین در قسمت داخلی، لکه‌هایی ایجاد می‌کند. در کشور ما غالبا در مزارع آلوده با میوه شکافته شده روبرو می‌شویم. به این صورت که میوه ای شکافته شده می‌بینیم که داخل آن زرد رنگ و سفت شده است. ناگفته نماند که دلیل ترک خوردن هندوانه یا دلیل ترک خوردن هندوانه صرفا این بیماری نیست. برای جلوگیری از ترک خوردن هندوانه و خربزه لازم است این ویروس کنترل شود و پیشگیری بهترین راه است.

علائم ویروس CVYV در خیار و خربزه چیست؟

موجب زرد شدن بین رگبرگی در برگ‌های شاخه می‌شود، مشخصه ای که ویروس، نام خود را از آن گرفته است. بسته به لحظه آلودگی، این زردی می‌تواند در حالت عمومی نیز رخ دهد. ولی معمولا در مراحلی دیده می‌شود که شاخه رونده ایجاد شده است. به همین دلیل علائم آن معمولا در برگ‌های شاخه دیده می‌شود.

در میوه خیار موجب ایجاد موزائیک (سبز روشن/ سبز تیره) می‌شود، در حالی که هیچ علامتی در میوه خربزه وجود ندارد. نکته جالب این است که ویروس ذکر شده در خیار پارتنوکارپیک، علائم شدیدی را نشان می‌دهد. در حالی که خیارهای غیرپارتنوکارپی بدون علامت ویروس گزارش شده است. درکدو حلوایی هم ممکن است بدون علامت باشد یا ممکن است موجب زردی بین رگبرگی خفیف در برگ‌ها گردد.

مبارزه و کنترل ویروس زردی رگبرگ خیار

در حال حاضر و با دانش کنونی این بیماری قابل درمان نیست و تنها راه پیشگیری از آن است. پیشگیری از طریق:

• استفاده از تله‌های کروموتروپیک زرد
• استفاده از نشاها سالم و عاری از ویروس
• کنترل علف‌های هرز؛ زیرا این گیاهان معمولا بدون نشان دادن علائم ویروس، ناقل آن هستند.
• در صورت مشاهده اولین بوته آلوده، سریعا آن را کنده و از مزرعه خارج کنید (بهتر است آن را آتش بزنید).
• استفاده از مش دوتایی در دریچه گلخانه و قرار دادن دو درب یا مش، در ورودی درب گلخانه‌ها برای جلوگیری از ورود مگس سفید
• از انجایی که برای انقال این ویروس بیشتر از 15 عدد مگس سفید در هر گیاه می‌تواند کافی باشد! کنترل مگس سفید در مزارع بسیار مهم است.
• استفاده از واریته‌های مقاوم (به نظر می‌رسد، فعلا رقم‌های هندوانه، ملون و کدو مقاوم به این بیماری تولید نشده اند. ولی رقم‌های خیار مقاوم در جهان وجود دارد).
• اگر فصل قبل یکی ازمحصولات خانواده کدوئیان را کشت کردید، برای کشت محصول بعدی حداقل یک ماه فاصله بگذارید تا چرخه مگس سفید شکسته شود. باید بدانید که برنامه‌های پیشگیری باید حول کنترل مگس سفید باشد.