کشت خیار در خاک و آب شور- اثرات شوری و راهکارهای مقابله با آن

اثرات شوری که ممکن است به دلیل شوری بالای آب های زیر زمینی (آب چاه) و آب آبیاری، خاک و حتی استفاده بیش از حد از کودها ایجاد شده باشد، در ایران یکی از عوامل محدود کننده رشد و عملکرد است بطوری که کشاورزان زیادی به مشاوران ما مراجعه می کنند و در حالی که نمی دانند مزرعه شان تحت تاثیر اثرات منفی شوری قرار دارد، از عدم رشد و کاهش باردهی محصولشان می نالند.

نشانه ها و اثرات شوری در کشت خیار

گیاهانی که در شرایط شور رشد می کنند، رشد کندی دارند، برگ های آنها سبز تیره می شود، بسته به میزان شوری بی حال، پلاسیده و چرمی می شوند و همیشه مستعد پژمردگی هستند. یک نوار باریک از بافت نکروزه زرد اغلب در لبه های برگ وجود دارد (حاشیه برگ ها زرد می شود). این می تواند باعث کاهش سطح برگ فعال و کوچک ماندن برگ شود.

حتی پس از آبیاری سنگین نیز ممکن است در برگهای پیر، کلروز سبز کم رنگ و نواحی کوچک نکروتیک در داخل برگ ایجاد شود. در صورتی که آب به اندازه کافی هم تامین شده باشد و گیاه بتواند آن را حفظ کند، ممکن است فقط در حاشیه برگ ها یک نوار بافت سبز کم رنگ ایجاد شود. اما باز هم به احتمال زیاد بوته ها در هوای گرم پژمرده می شوند.

تحققیقات نشان می دهد که افزایش شوری (افزایش غلظت نمک) حتی بصورت جزئی، باعث کاهش باردهی خیار می شود. بطوری که با افزایش شوری به میزان mmho/cm1، عملکرد خیار تا 17 درصد کاهش می یابد. بنابراین در کل خیار به شوری حساس است و تحت شوری آب و خاک عملکرد خیار به طور قابل توجهی کاهش می یابد.

همانطور که در شکل بالا می بینید، رشد بوته های خیار با افزایش شوری، بطور چشمگیری کاهش می یابد بنابراین بوته های خیار به شرایط شور حساس هستند و شوری مانع رشد رویشی بوته های خیار می شود.

تصویر بالا اثر شوری های مختلف بر عملکرد خیار را نشان می دهد. واضح است که میزان باردهی خیار با افزایش شوری آب آبیاری کاهش پیدا کرده است به طوری که افزایش شوری از 7/1 به ds/m 2/4 موجب شده عملکرد نصف شود.

راهکارهایی جهت مقابله با شوری در کشت خیار

• از ارقامی که مقاومت بیشتری در برابر شوری دارند استفاده کنید.
• خاک یا بستر کشت را با آب شیرین آبیاری کنید. آبیاری باید سنگین باشد و لایه سخت بستر از قبل شکسته باشد تا عناصر حاصل از کود آبیاری های قبلی، شسته شود.
• در طول فصل می توانید بسته به نظر کارشناس تغذیه، از انواع اسید و شوری زا استفاده کنید.
• ماده آلی بستر را با استفاده از کود های دامی و یا اسید هیومیک افزایش دهید.
• طبق یک برنامه اصولی، مزرعه را کود دهی کنید تا خودتان هم موجب افزایش شوری خاک نشوید.
• در برنامه کودی از کود پتاسیم، به غیر از کلرید پتاسیم بیشتر استفاده کنید. زیرا پتاسیم به طور قابل توجهی توانایی گیاهان را برای مقابله با تنش شوری افزایش می دهد.
• آبیاری را بیشتر کنید به این صورت که فاصله بین آبیاری ها را کمتر و مدت زمان آبیاری را کمتر کنید.