عوامل موثر بر جوانه زنی بذر صیفی جات:
دو مورد از مهم ترین عوامل موثر بر جوانه زنی بذر عبارتند از عوامل بذری و عوامل محیطی که در ادامه هر دو را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم. در صورتی که نیاز به خرید بذر دارید و می‌خواهید احتمال جوانه زنی بذرهای خود را افزایش دهید با ما همراه باشید.
عوامل بذری موثر بر جوانه زنی
این عوامل به ویژگی‌های خود بذر مربوط بوده و مستقل از محیط بر جوانه زنی بذر تاثیر می‌گذارند. برای مشاوره انتخاب رقم و کشت صیفی جات می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید. از مهم ترین عوامل بذری موثر در جوانه زنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قدرت حیات بذر (زنده مانی):
تولیدگنندگان و متخصصان کنترل بذر، قوه نامیه را توانایی بذر در جوانه زنی و تولید گیاهچه ی طبیعی تعریف نموده اند. از دیدگاه دیگر، قوه ی زیست نشان دهنده درجه زنده بودن بذر، فعالیت متابولیکی و دارا بودن آنزیم‌هایی است که توانایی لازم برای جوانه زنی و رشد گیاهچه را فراهم می‌کنند. بذرها در زمان رسیدگی فیزیولوژیک بالا ترین قوه ی زیست را دارند و پس از آن قوه ی زیست کاهش می‌یابد. به طور کلی قوه‌ی زیست عبارت است از ظرفیت بذر برای جوانه زدن که به وسیله درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و قدرت نهاله ای بذری ارزیابی می‌شود.
طول عمر بذر:
بذرها بر اساس طول عمر، به 3 گروه طبقه بندی می‌شوند:
- کوتاه عمر: بذر های که عمر آن ها چند روز تا حداکثر یک سال است. مانند بذرها افرا، بید و نارون.
- متوسط عمر: بذر های که از 2 تا 15 سال عمر می‌کنند. مانند بذر اکثر غلات، سبزی‌ها و برخی گیاهان زینتی.
- بلند عمر: این گونه بذر ها پوسته ی سختی دارند و در صورت آسیب ندیدن پوسته، میتوانند حتی در دماهای بالا حداقل 15 تا 20 سال زنده بمانند. مانند برخی از گونه‌های علف هرز.
خواب بذر:
شرایطی است که در آن بذر، حتی با دارا بودن شرایط مساعد برای جوانه زنی، جوانه نمی‌زند.
عوامل محیطی موثر بر جوانه زنی بذر
رطوبت:
رطوبت برای جوانه زنی بذر باید به مقداری باشد که بذر را کاملا اشباع کرده و پوسته بذر را نرم کند. آب برای نرم کردن پوسته بذر و فعال ساختن سیستم‌های داخل بذر ضروری است. همراه با جذب آب تنفس و فعالیت‌های متابولیکی بذر افزایش می‌یابد. همچنین جذب آب سبب زیاد شدن حجم بذر و ترکیدن پوسته بذر می‌شود. پس از آنکه بذر جوانه زد و ریشه چه از آن خارج شد، مقدار آب قابل وصول برای گیاه جدید به قدرت ریشه برای وارد شدن به محیط و توانایی آن برای جذب آب بستگی دارد.
پتانسیل اسمزی نیز که به وجود نمک ها و مواد محلول در رطوبت خاک بستگی دارد، بر قابل استفاده بودن آب برای بذر اثر دارد. وجود بیش از حد نمک‌های محلول در محیط بذر ممکن است مانع جوانه زدن بذر ها گردند و تعداد گیاهچه‌ها را کاهش دهند.
دما:
درجه حرارت احتمالا مهم ترین عامل محیطی تنظیم کننده ی جوانه زنی و رشد گیاهچه ی حاصل است. زیرا بر میزان جذب آب و سرعت اعمال متابولیکی داخل بذر اثر می‌گذارد. دما بر درصد و سرعت جوانهزنی نیز تاثیر می‌گذارد. بالا ترین درصد جوانهزنی برای اکثر گیاهان در دما های بین 26 تا 35 بدست می‌آید. برای جوانه زنی بذر سه نقطه ی دمایی وجود دارد، حداقل، مطلوب و حداکثر که برای هرگونه منحصر به فرد است. دمای حداقل پایین ترین درجه حرارتی است که جوانه زنی میتواند در آن اتفاق بیافتد. به این دمای کمینه، دمای پایه یا صفر جوانه زنی میگویند.
دمای حداکثر دمایی است که پس از آن جوانه زنی صورت نمی‌گیرد زیرا این دما و دما های بالاتر از آن برای بذر کشنده هستند. دمای مطلوب نیز دمایی است که در آن بیش ترین درصد و سرعت جوانه زنی اتفاق می‌افتد.
اکسیژن:
جهت جوانه زنی سریع و یکنواخت، تبادل گاز ها میان جنین و محیط جوانه زنی از اهمیت خاصی برخوردار است. بذر کلیه گیاهان (به استثنای گیاهان آبزی) برای جوانه زدن نیاز به اکسیژن فراوان دارند. اکسیژن برای سوزاندن قند ها و چربی‌ها و سایر مواد ذخیرهای بذر و تولید انرژی لازم است.
بنابراین محیط‌های کشت باید دارای هوای کافی بوده و سفت و فشرده نباشند. بذرهایی که در خاک‌های سنگین کاشته شده باشند یا در اعماق زیاد خاک قرار گیرند، به ویژه در فصول بارانی، ممکن است جوانه نزنند. زیرا خلل و فرج موجود در خاک با آب پر شده و اکسیژن کمی برای بذر باقی می‌ماند.
نور:
نور ممکن است جوانه زدن بذر را تسریع و یا از جوانه زنی آن جلوگیری کند. بذرهای حساس به نور اغلب ریز هستند و قرار دادن آن‌ها نزدیک به سطح خاک برای جوانه زنی مناسب تر است. بذر هایی که نور از جوانه زدن آن‌ها ممانعت می‌کند معمولا در محیط‌های خشک کویری دیده می‌شوند. در این مناطق اگر بذر ها در اعماق بیشتر خاک کشت شوند که رطوبت بیشتر و دمای کمتری دارند، بقای گیاهچه حاصل تضمین بیشتری خواهد داشت.
عوامل متعددی همچون گسترش کشت های مکانیزه و شرایط محیطی نامطلوب مانند خشکی و شوری خاک، ضرورت جوانه زنی و استقرار سریع و یکنواخت را ایجاب می‌نمایند. از این میان شوری خاک و اثرات نامطلوب تنش شوری بر جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه از مواردی است که امروزه توجه محققان زیادی را به خود جلب نموده است. به طوری که سطوح بالای شوری موجب مهار کامل جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه می‌شود.
تنش های محیطی:
تنش عبارت است از هر عامل زیستی یا محیطی که بتواند به موجود زنده صدمه وارد نماید. تنش نتیجه برهم خوردن فرآیندهای حیاتی سلول های گیاهی است که در اثر یک یا چند عامل زیستی و محیطی حاصل می‌شود. در اثر تنش جوانه زنی، رشد و نمو، کیفیت و عملکرد محصول تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بعلاوه تنش ممکن است سبب مرگ بخشی از گیاه یا تمام آن گردد.
تنش‌های محیطی (شوری، خشکی، سرما، گرما، عناصرسنگین و…) مهم ترین عوامل اثر گذار بر روی گیاهان زراعی به شمار می‌آیند. تنش‌های محیطی شامل تنش‌های زیستی و تنش‌های فیزیکوشیمیایی می‌باشند. تنش‌های زیستی به دو دسته 1- حمله آفات و امراض و 2- رقابت، تقسیم می‌گردد و تنش‌های فیزیکوشیمیایی به پنج گروه تنش‌های 1- فیزیکی 2- شیمیایی 3- تشعشعی 4- دمایی و 5- آب، تقسیم بندی شده اند، که تنش شوری جز تنش‌های شیمیایی محسوب می‌گردد.
آخرین دیدگاه‌ها