مدیریت آبیاری پیاز

آبیاری پیاز به روش های متفاوتی انجام می شود. پیاز در دوره رویشی احتیاج به آب فراوانی دارد. در صورت تنظیم نبودن دوره آبیاری، پیاز به کمبود آب واکنش نشان داده و عملکرد آن به صورت چشمگیر کاهش پیدا می‌کند. با توجه به سطحی بودن ریشه پیاز و نیاز فراوان آبی باید دائما پایه بوته از نظر میزان رطوبت خاک بررسی و نسبت به تامین آن اقدام گردد.

آشنایی با نحوه آبیاری پیاز

روش‌های آبیاری که معمولاً برای تولید پیاز استفاده می‌شود، شامل آبیاری قطره‌ ای، آبیاری بارانی مه پاشی و آبیاری غرقابی است. انتخاب روش آبیاری پیاز به نوع تجهیزات موجود، اندازه و شکل زمین، کیفیت و فراوانی منبع آب، در دسترس بودن نیروی کار و هزینه کلی هر سیستم بستگی دارد. در گذشته و حتی اکنون بسیاری از کشاورزان از آبیاری سنتی (کرتی و شیاری) برای تولید پیاز استفاده می‌کردند.

نتایج تحقیقات نشان داد که عملکرد هکتاری در روش کشت نشایی نسبت به روش کشت مستقیم به ترتیب 55 و 7/22 تن در هکتار بود که بهتر بودن روش کشت نشایی را نشان می‌دهد. البته تناژ پیاز در هکتار در مناطق مختلف با یکدیگر فرق می‌کند.

کارایی روش‌های آبیاری پیاز به چه صورت است؟

در تحقیقی مشخص گردید، چنانچه در مصرف آب و کود صرفه جویی شود و در عین حال به موقع و با روش‌های مختلف آبیاری پیاز انجام شود. در نتیجه آب به موقع در اختیار گیاه پیاز قرار بگیرد، عملکرد اقتصادی مناسبی به دست می‌آید. در این تحقیق بر اهمیت جمعیت گیاهی و طول دوره رشد نیز تاکید شده است.

میزان مصرف آب در آبیاری بارانی پیاز چقدر است؟

به طور کلی از بین روش‌های مختلف نحوه آبیاری پیاز، روشی که به موقع آب را در اختیار گیاه قرار دهد، باعث می‌گردد تا بهترین عملکرد اقتصادی برای پیاز حاصل شود. بنابراین بهترین روش آبیاری پیاز در مناطق متفاوت، می‌تواند با سایر مناطق فرق داشته باشد.

تلفات آب در اثر تبخیر یا وزش باد، رواناب سطوح، نفوذ به عمق خارج از منطقه ریشه و نشت در لوله‌های آبیاری، کارایی مصرف آب را کاهش می‌دهد. سیستم‌های آبیاری جویچه‌ای بین 20 تا 70 درصد تلفات آب را دارند (در صورت بازیابی آب پساب بیش از 50 درصد است). در کل راندمان آبیاری بارانی 60 تا 80 درصد و آبیاری قطره ای 80 تا 95 درصد است. در سیستم‌های آبیاری بارانی مه پاش (یا به قول برخی دوستان کشت پیاز بارانی) نیز، بسته به اقلیم کارایی مصرف بین 60 تا 85 درصد است.

همچنین گزارش دیگری مشخص کرد که کشت پیاز، کارایی آب مصرفی و کارایی نیتروژن مصرفی در آبیاری به روش قطره‌ای بیشتر از آبیاری نشتی است و به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه‌تر است.

مطالعه دیگری مبنی بر اعمال روش آبیاری قطره‌ای، کارایی مصرف آب 54% بیشتر از آبیاری کرتی است. همچنین نشان داد که در مرحله خاک آب برای سبز شدن بذور پیاز با روش‌های آبیاری کرتی و شیاری حدود 500 متر مکعب در هکتار بیشتر نسبت به روش‌های قطره‌ای مصرف می‌شود. از طرفی آبیاری پیاز به روش قطره ای بالاترین میزان استقرار محصول (79/6 %) را نسبت به دو روش دیگر داشت. این روش آبیاری می‌تواند از استفاده بی رویه ماسه (100 تن در هکتار) برای سبز شدن بذور پیاز در هنگام کاشت جلوگیری کند.

به نظر می‌رسد با توجه به یافته‌های علمی و تجربی به دست آمده، آبیاری قطره‌ای گزینه مناسبی برای آبیاری مزارع پیاز باشد.

از آنجا که سیستم‌های قطره ای آب را مستقیماً به ناحیه ریشه وارد می‌کنند، آب کمتری به دلیل تبخیر از سطح خاک، از بین می‌رود. در خاک‌های سبک، برای ایجاد حرکت افقی آب برای رسیدن به ردیف‌های بیرونی و مرطوب سازی یکنواخت منطقه ریشه، لازم است که سوراخ‌ها و نازل‌های تیپ‌ها نزدیک تر باشند و همچنین سرعت آب بیشتری نیاز است. در خاک‌های سنگین‌تر، آب تمایل بیشتری به حرکت افقی دارد. بنابراین سرعت جریان پایین تر و فاصله قطره چکان‌ها می‌تواند، بیشتر باشد تا اتلاف آب کمتر باشد. بنابراین مدت زمان آبیاری قطره ای نیز مهم است.

هنگام استفاده از سیستم‌های آب پاش، نازل‌های مورد استفاده باید دارای سرعت خروجی متناسب با میزان نفوذ آب خاک باشند. این کمک می‌کند تا از مشکلات استفاده از آب با سرعت زیاد جلوگیری شود و در نتیجه آب خالی شود.

(A) در خاک‌های سنگین، آب با سرعت بیشتری به صورت افقی از طریق خاک حرکت کند. (B) در خاک‌های سبک آب تمایل به پایین رفتن در خاک دارد.

هنگام استفاده از آبیاری قطره ای یا شیاری، برنامه آبیاری باید طوری باشد که منجر به رسیدن آب به منطقه ریشه گیاهان شود. با آبیاری قطره ای، اگر خاک زیر منطقه ریشه بیش از حد مرطوب شد، مدت زمان استفاده باید کوتاه تر باشد. تا احتمال آلودگی به بیماری‌ها کمتر شود. در کل برای افزایش کارایی مصرف آب، آبیاری پیاز به روش قطره ای بسیار روش مناسبی است. اما به نظر می‌رسد در بعضی موارد مانند کنترل تریپس، آبیاری مه پاش گزینه بهتری باشد. ولی این روش محدودیت‌هایی برای مصرف برخی کودها خواهد داشت. مثلا نمی‌توان کودهایی مانند اسید هیومیک و انواع اسید را به شکل کاربردی مصرف کرد.

تامین نیاز آبی پیاز

معمولاً آبیاری برای استقرار پیاز پس از کشت بذر مستقیم یا پیاز لازم است. اما نشاهای پیاز در اوایل فصل، آب زیادی مصرف نمی‌کنند. بیشترین میزان مصرف آب در مرحله تشکیل پیاز است. در زمان افزایش حجم پیاز با نزدیک شدن به زمان برداشت، مصرف آب کاهش می‌یابد.

پیاز نیاز آبی نسبتاً بالایی دارد. رطوبت خاک در منطقه ریشه (تا عمق 30 سانتی‌متر) باید بین ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی دائمی خاک حفظ شود. اختلاف بین این دو سطح رطوبت برابر با میزان رطوبت موجود در گیاه است. برای پیازها، آب موجود در گیاه نباید به زیر 75 درصد برسد. زیرا میزان جذب عناصر در این شرایط کاهش می‌یابد و این به نوبه خود باعث کاهش سطح برگ، کاهش اندازه پیاز و کاهش کیفیت آن می‌شود. کاهش 75 درصدی مقدار آبیاری در زمان غده زایی و افزایش حجم غده، منجر به کاهش عملکرد تا نصف می‌گردد.

مقدار و دفعات آبیاری پیاز

استفاده از داده‌های میکرو اقلیم‌شناسی منطقه‌ای یا درجا و ضرایب مناسب محصول می‌تواند به تولیدکنندگان کمک کند تا از مصرف بیش از حد آب جلوگیری کنند. سطح رطوبت را در محدوده‌ای حفظ کنند تا به بهترین وجه نیازهای محصول را برآورده کنند و کارایی مصرف آب را بهبود ببخشند. در هر صورت میزان نیازآبیاری، بستگی به نوع بافت خاک و میزان ماده آلی آن، مرحله رشدی گیاه و اقلیم (دما و رطوبت نسبی) دارد.

ولی به طور کلی نیاز آبی در ابتدای رشد کمترین مقدار است، در زمان رشد رویشی تا 9 برابر افزایش می‌یابد. سپس در زمان غده دهی و افزایش حجم پیاز تا 13 برابر مقدار اولیه هم می‌رسد و این مرحله پر مصرف ترین مرحله دوره رشد پیاز است. سپس میزان مصرف آب کاهش می‌یابد. ابتدای این کاهش به این صورت است که رطوبت را تا عمق 30 سانتی متری تا 25 درصد کاهش می‌دهند و درنهایت حدود 15 تا 20 روز قبل از برداشت، مصرف آب قطع می‌شود.

با در نظر گرفتن این جوانب به نظر می‌رسد استفاده از آبیاری قطره ای و محلول‌پاشی برگ‌ها حتی با آب خالی گزینه مناسب تری برای مدیریت آبیاری مزارع پیاز باشد. میزان نیاز آبی پیاز در مرحله افزایش حجم غده بسیار بالاتر از سایر مراحل است بنابراین، این مرحله باید در اولویت برنامه ریزی‌ها باشد. فواصل بین نازل‌ها بستگی به نوع خاک دارد، اما تجربه نشان می‌دهد بهترین فاصله همان فاصله 20 سانتی‌متری است.

دوره آبیاری در طول یک فصل رویشی بستگی به نوع خاک، دمای محیط، رقم محصول و سن گیاه متغییر بوده و از 3 تا 8 روز متفاوت می‌باشد. همان طور که گفته شد، در مراحل ابتدای کاشت و در مرحله نزدیک برداشت پیاز، نیاز آبی آن کمتر شده و در صورت آبیاری بیش از حد، مزرعه دچار خسارت و کاهش عملکرد می‌شود.

لازم به ذکر است که پیاز گیاهی ست که به شوری حساس است. بنابراین باید در کاشت پیاز با آب شور و یا خاک شور، مواردی که برای کاهش شوری خاک لازم است، به دقت رعایت گردد. چنانچه به دنبال این سوال هستید که آبیاری بارانی پیاز به چه شکل است و یا حتی میزان مصرف آب آبیاری بارانی پیاز چقدر است می‌توانید با کارشناسان فنی ما تماس بگیرید.