بیماری ویروس موزاییک هندوانه

ویروس موزاییک هندوانه چیست و چگونه بروز می‌کند؟ از بين عوامل بيماری‌زای مختلف، ويروس‌ها هر ساله موجب بروز خسارت فراوان در انواع گیاهان می‌شوند. شدت پراكنش بيماری‌های ويروسی متغير و به رابطه بين بيمارگر، ميزبان، ناقل، شرايط محيطی و موقعيت جغرافيايی محلی كه بيماری اتفاق می‌افتد، بستگی دارد.

ویروس موزاییک هندوانه به عنوان يک بيمارگر مهم در مناطق مديترانه‌ای و معتدل شناخته شده است. تنوع بيولوژيكی آن به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است. دامنه ميزبانی طبيعی اين ويروس در ايران عمدتاً محدود به كدوييان است.

بیماری موزاییک هندوانه چیست؟

بیماری ویروس موزاییک هندوانه یک بیماری ویروسی هندوانه می‌باشد که به نام‌های موزائیک زرد هندوانه، موزائیک گرمک یا ویروس هندوانه نیز شناخته می‌شود. ویروس موزاییک هندوانه (WMV) دارای دو نژاد می‌باشد. یک نژاد به گیاهان تیره کدوئیان حمله می‌کند و نژاد دیگر علاوه بر کدوئیان به گیاهان شبدر، یونجه و انواع نخود حمله می‌کند. مهمترین روش انتقال در طبیعت با شته‌هاست. WMV در حالت غیرپایدار توسط حداقل 35 گونه شته در 19 جنس منتقل می‌شود.

پیشنهاد نویسنده: خرید بذر هندوانه

WMV علف‌های هرز زیادی را که می‌توانند میزبان جایگزین باشند، آلوده می‌کند. اما به طور کلی، علف‌های هرز طبیعی آلوده، علائم واضح عفونت ویروسی را نشان نمی‌دهند.

عامل بیماری ویروس موزاییک هندوانه چیست؟

خوب است بدانید که ویروس موزاییک هندوانه به انگلیسی Watermelon Mosaic Virus و مخفف WMV يكی از شايع‌ترين ويروس‌ها می‌باشد. این بیماری نخستين بار از روی كدو گزارش شده است. ویروس موزاییک هندوانه WMV دارای دو نژاد می‌باشد که دو نژاد در ایران باعث ایجاد بیماری می‌شود. این ویروس از تيره پوتی‌ويريد و جنس پوتی‌ويروس می‌باشد. اين ويروس به وسيله 38 گونه شته به طريق ناپايا منتقل می‌شود. در مقايسه با ساير پوتی‌ويروس‌ها، دامنه ميزبانی وسيع‌تری دارد. همچنین به طور آزمايشی بيش از 170 گونه گيـاهی متعلـق بـه 27 خانواده را آلوده می‌كند.

ویروس موزائیک هندوانه اولین بار از گیاه خیار در مناطق آمریکا جدا گردید. طی سال‌های بعد، بروز آن در کشورهای دیگر گزارش شد. پژوهش‌ها در اسپانیا نشان داد که در مزارع طالبی، بیشترین آلودگی (از نظر تعداد مناطق آلوده و نیز درصد آلودگی) مربوط به ویروس‌های WMV و CMV می‌باشد. برخی به اشتباه به آن ویروس موزاییک خربزه یابیماری موزاییک خربزه نیز می‌گویند.

بررسی علف‌های هرز مزارع جالیز در اطراف مشهد، مشخص کرد که گیاهان Reseda rutral و Fumaria aspala (شاه‌تره) به عنوان میزبان‌های ثانویه ویروس موزائیک هندوانه می‌باشند.

علائم ویروس موزاییک هندوانه چیست؟

این ویروس بسته به جدایه و رقم میزبان، علائم مختلفی را ایجاد می‌کند. که در ادامه تمامی علائم گزارش شده از ویروس موزاییک هندوانه را به شما آموزش می‌دهیم.

• بیماری باعث کوتولگی گیاه می‌شود.
• مقدار محصول تولیدی نیز کاهش می‌یابد.
• در میوه‌ها، تغییر رنگ شدید و تغییر شکل جزئی در برخی از ارقام و با برخی جدایه‌ها مشاهده می‌شود.
• روی برگ‌ها، علائم موزاییک، ابلق، ایجاد تاول، نوار وریدی و لكه‌های سبز روشن، تغییر شکل‌های کم و بیش شدید، علائمی مثل بدشكلی برگ، شکستگی رنگ در زمينه برگ می‌شود.

راه‌های درمان ویروس موزاییک هندوانه چیست؟

کنترل و مبارزه با این ویروس کمی دشوار است. در ادامه راه‌های درمان و کنترل این بیماری هندوانه را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم. اما به یاد داشته باشید که دریافت مشاوره از کارشناس فنی کشاورزی بیشتر به شما کمک می‌‍کند.

• مبارزه با علف‌های هرز مزرعه
• استفاده از بذرهای گواهی شده عاری از بیماری
• شخم مزرعه در پایان فصل زراعی پس از برداشت محصول
• استفاده از ارقام مقاوم به ویروس، برترین راه پیشگیری از ویروس است.
• تاریخ کاشت زمانی باشد که رشد محصول با تراکم زیاد شته‌های بالدار هم‌زمان نباشد.
• مبارزه با شته‌های ناقل با حشره‌کش‌هایی نظیر دیازینون، کنفیدور و … زیر نظر کارشناس فنی.

باید توجه داشت که سم ویروس موزاییک هندوانه عملا وجود خارجی ندارد و باید برای کنترل و مبارزه با غالب بیماری‌های ویروسی، از آفت‌کش‌های مناسب استفاده کرد، چرا که عامل انتقال ویروس‌ها اغلب حشرات هستند.