جوانه زدن و سبز شدن بذر ها

جوانه زدن در آزمایشگاه که عبارتست از آشکار شدن و رشد اندام های مختلف جنین داخل بذر که بتواند رشد یک گیاه کامل را تضمین کند. در فیزیولوژی که عبارتست از قرار گرفتن بذر در شرایط مناسب و جذب آب و بالاخره انجام فعالیت های بیوشیمیایی، شت یافتن میتوز و نهایتاً آشکار شدن ریشه چه از پوسته بذر را گویند. برای مشاوره کشاورزی می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

مراحل جوانه زدن بذر :

جذب آب و متورم شدن:

بلافاصله پس از قرار گرفتن بذر در خاک مرطوب بعلت اختلاف پتانسیل زیادی که بین توده بذر و خاک اطراف آن وجود دارد ، آب توسط بذر جذب شده ، بذر متورم می می شود. پتانسیل بذرها فوق العاده منفی تر است.

این مرحله از جوانه زدن ربطی به زنده یا مرده بودن بذر ندارد و بر اساس اختلاف پتانسیل صورت می گیرد که نیازی به اکسیژن ندارد.

آبگیری بافت ها :

با ورود آب به فضای داخلی و زنده بذر، آب بتدریج در منافذ بین بافت ها نفوذ کرده، فرصت انتقال رطوبت به تک تک بافت ها داده می شود بطوری که پس از مدتی تمام بافت درونی بذر تقریباً بحالت اشباع می رسند.

تا این مرحله هم فرقی بین بذر زنده یا بذر غیر زنده وجود ندارد. در این مرحله بیشترین حجم آب مورد نیاز بذر جمع شده است.

بیشتر بدانیم: شیره کش کردن کود مرغی

جذب اکسیژن :

جنین بذر که تا این مرحله فعالیت بسیار کندی داسته ، با جذب آب کافی شدیداً فعال شده و بخشی از مواد داخل سلول را از طریق میتوکندی با جذب اکسیژن و در پروسه تنفس برای تولید انرژی مصرف می کند.

در این مرحله بذر باید در محیط با تهویه مناسب قرار گیرد تا اکسیژن کافی به بذر برسد. نبودن اکسیژن کافی باعث فساد بذر تحت تأثیر تخمیر می شود.

فعالیت آنزیمی و هضم اندوخته بذر :

آنزیم های محور جنین که به مقدار کم و غیر فعال وجود داشتند با دریافت رطوبت علاوه بر فعال شدن توسط آب موجود در بذر به نقاط مختلف منتقل شده ، اجزاء پروتئینی و نشاسته ای بذر را تجزیه کرده ، تبدیل به اجزای ساده تر برای مصرف جنین می کند.

سپس این مواد به سمت جنین منتقل می شوند که مرحله انتقال مولکول های هیدرولیز شده به جنین است.

نشاسته در آوندهای آبکش نمی تواند حرکت کند و باید به اجزاء ساده تر مانند ساکارز و گلوکز تجزیه شود و پروتئین هم همینطور در آوند آبکش حرکت نمی کند.

افزایش تنفس بذر و ساختن مواد :

اسیدهای آمینه و قندهای قابل مصرف به وفور در اختیار جنین قرار می گیرند و در اثر تنفس شدید بخشی از مواد به اجزاء ساده تر شکسته شده که از این اجزاء ، مواد جدید مورد نیاز تقسیم میتوز ساخته می شود و در مرحله اینترفاز صورت می گیرد.

بیشتر بدانیم: بیماری های خیار

تقسیم سلولی و بزرگ شدن جنین :

یعنی هم تقسیم صورت گرفته و سلولهای جدید آب جذب می کنند و حجیم می شوند و مرحله بعدی که با حجیم شدن زیاد جنین به پوسته بذر فشار زیادی آمده ، پوسته بذر پاره شده که در نهایت جنین اولیه بصورت ریشه چه و ساقه چه اولیه از بذر خارج میشود ( اول ریشه چه ظاهر می شود ).

مقدم بودن ریشه چه به اندام هوایی ، امتیازی برای بقای گیاهچه می باشد. در ابتدای مراحل جوانه زنی ، هورمون جیبرلین خیلی فعال است و 6 تا 7 روز بعد ، آنزیم آلفا و بتا آمیلاز فعال می شود.

آلفا آمیلاز در دانه های خشک وجود ندارد و پس از جذب آب ساخته می شود. بطور کلی اغلب آنزیم هایی که در فعل و انفعالات متابولیکی بذر شرکت دارند پس از جذب آب سنتز می شوند.

به این ترتیب با اتفاق افتادن مراحل بالا، بذر جوانه می زند. بنابراین همانطور که مشحص است برای اینکه بذر جوانه بزند، علاوه بر اینکه بذر باید سالم و زنده باشد، محیط و بستر مناسبی نیز باید داشته باشد.

بهترین شرایط برای سبز شدن بذر صیفی جات چه شرایطی است؟

دمای مناسب جوانه زدن بذر صیفی جات:

در بذر اکثر صیفی جات در دمای بین 20 تا 30 درجه بیشترین جوانه زنی اتفاق می افتد) مناسب باشد.

نکته جالب تر اینکه در بعضی از صیفی جات بهترین داما برای جوانه زنی و سبز شدن دمای متناوب 30 درجه در روز و 20 درجه در شب است. مثلا برای اینکه گوجه فرنگی، فلفل، خیار و.. بیشترین و بهترین کیفیت جوانه زنی را داشته باشد باید در هنگام جوانه زنی به طور متناوب به مدت 8 ساعت در دمای 30 درجه و 16 ساعت در دمای 20 درجه قرار گیرند.

در این حالت حتی بذرهایی که ضعیف هستند و قوه نامیه پایینی دارند هم بیشترین میزان جوانه زنی شان را دارند. این امر موجب شده است که امروزه اتاقک ها و محل هایی برای پرایم کردن یا پیش جوانه دارن بذرها ایجاد شود و پس از ظهور و جوانه زنی بذر به گلخانه یا اتاقک اصلی منتقل شود.

ویژگی های آب مناسب جوانه زنی:

به طبع مناسب ترین آب برای جوانه زدن بذر صیفی جات، آب مقطر یا آبی است که میزان شوری پایین (کمتر از 2 دسی زیمنس بر متر مربع) با pH خنثی داشته باشد. لازم به ذکر است که از آنجایی که بذر برای جوانه زدن اکسیژن نیاز دارد نباید محیط جوانه زنی غرق آب شود.

ویژگی های خاک یا بستر مناسب برای جوانه زدن بذر صیفی جات:

بستر جوانه زدن هر چیزی که بتواند آب را تا حدودی در خود حفظ کند و در اختیار بذر قرار دهد، تهویه خوبی داشته باشد، حداقل قارچ و مواد آلوده کننده و فاسد کننده را داشته باشد. به عبارت دقیق تر محیطی با pH خنثی، با توانایی حفظ رطوبت، حداقل شوری (کمتر از 2 دسی زیمنس بر متر مربع)، عاری از مواد سمی و مضر برای جوانه زنی، می تواند بستر خوبی برای جوانه زنی باشد. از برترین بستر های جوانه زنی مورد استفاده، می توان به کاغذ صافی (در آزمایشگاه برای جوانه زنی استاندارد)، پیت موس، ترکیب کوکوپیت و پرلیت و… اشاره کرد.