مقاوم سازی نشاء یا عادت دادن در واقع فرایند آماده سازی نشاءها برای انتقال از یک محیط داخلی کنترل شده و یا گلخانه ای به محیط بیرونی مزرعه ای است. برای مشاوره تولید و خرید نشاء می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
در محیط گلخانه نشاءها مدت زمانی در مکانی ایده آل با شرایط دمایی و رطوبت کافی و نور کنترل شده رشد کرده اند و قبل از کشت در مزرعه باید به تدریج به فضای بیرون که دارای نوسانات زیادی است عادت کنند.
در حین مقاوم سازی نشا چه اتفاقی می افتد؟
در واقع عملی که در حین مقاوم سازی نشاء ها صورت می گیرد کند کردن رشد نشاء ها است و این فرایند باعث سفت و محكم شدن بافت هاي گياهي و در نتیجه افزايش مقاومت آن در برابر عوامل بیرون از گلخانه می شود.
مقاوم سازی نشاء باعث می شود که نشاء در برابر تغییرات شرایط محیطی که هنگام کشت در مزرعه با آنها روبرو می شود مقاوم باشد. اين عوامل نامساعد شامل هواي سرد و گرم، خشكي، باد و حشرات و حتی عوامل بیمارگر قارچی و باکتریایی مي باشند.
باد یکی از عوامل آسیب به نشاءها در فصل بهار است. باد شدید در بهار می تواند به برگهای گیاه آسیب برساند. علاوه بر این باد باعث انتقال ذرات خاک و شن و آسیب این ذرات به برگ نشاها شده و این آسیب و خراشیدگی منجر به از دست رفتن بیشتر رطوبت و افزایش حساسیت به بیماری های گیاهی می شود.
نور آفتاب در شرایط مزرعه شدیدتر از نوری است که در گلخانه تامین می شود و به آسانی باعث آفتاب سوختگی در برگ های گیاهانی شود که مقاوم نشده اند. دمای پایین بیرون از گلخانه باعث می شود آب بین سلولی در نشاها یخ بزند، یخ زدگی یا سرمازدگی ایجاد شود و در نهایت نشاها خشک شود.
علاوه براین، قرار گیری در معرض تنش آبی و دمای پایین قبل از انتقال به مزرعه باعث می شود که موم های طبیعی روی سطح برگ ضخیم شود و در نهایت این فرایند منجر به کاهش تعریق آب از سطح برگ می شود.
بنابراین شرايط مناسب داخل خزانه و گلخانه باعث می شود که نشاء تولیدی نرم و شاداب و ظریف و به آب و هوای محیط بیرون یا همان مزرعه حساس باشد و نیاز است قبل از انتقال به زمین اصلی نشاء به اندازه کافی محکم و سخت شود تا بتواند زنده بماند و گیاهچه ای قوی تولید کند.
اعمال کردن تدریجی فرایند مقاوم سازی باعث تجمع کربوهیدارت در بافت های گیاهی، کاهش آب بافت ها که منجر به یخ زدگی بافت ها می شود، افزایش رشد ریشه و در واقع ضخیم شدن دیواره سلولی نشاء می شود. به عبارتی گیاه از یک حالت شاداب و لطیف به یک حالت سخت و محکم تغییر می یابد.
نحوه انجام فرایند مقاوم سازی نشاء
مقاوم سازی نشاء از 5 تا 12 روز قبل از انتقال نشاءها به زمین اصلی صوت می گیرد. ساده ترین راه برای مقاوم سازی نشاء قرار دادن آنها در بیرون و یک مکان سایه دار و محافظت شده در روزهای گرم و وارد کردن آنها به داخل گلخانه در شب (درصورت امکان) است.
نکته مهم این است که قبل از شروع فرایند مقاوم سازی یا آداپتاسیون باید حتما، نشاها را با یک ترکیب باکتری کش قارچ کش مانند الیت (فوزیتیل آلومینیوم) با غلظت 2.5 در هزار سم پاشی کنید. این باعث می شود از آلودگی های ناشی از انتقال مداوم نشاها جلوگیری شود (دست زدن به نشا برای انتقال یکی از مهمترین راهها برای انتقال بیمارگرهاست).
در طی مراحل اداپتاسیون هم، محلولپاشی سلیکات پتاسیم و اسید آمینه های حاوی پرولین می تواند به مقاوم سازی بهتر و بهبود کیفیت نشا کمک کند. چرا که سیلیکات پتاسیم موجب ضخیم شدن و سفت برگ و ساقه می شود. اسید آمینه مذکور هم به رفع تنش شدید کمک می کند.
به هر حال بعد از سم پاشی می توانید آداپتاسیون را شروع کنید. روزهای اول نشاها به شرایط بیرون از گلخانه که شرایط خوبی است انتقال می یابند کم کم به شرایط بیرونی عادت داده می شوند. در این حالت دو یا سه روز اول، نشاها به فضای خنک بیرون که ممکن است سایه هم باشد، انتقال می یابند. پس از این دو تا سه روز، نشاها از محل سایه به آفتاب صبح منتقل می شوند اما بعد ازظهر، آنها نباید در زیر آفتاب مستقیم باشند چرا که ممکن است برگ سوزی و تنش شدید ایجاد شود. روند عادت سازی را باید طوری ادامه دهید که پس از یک هفته بتوانید نشاها را در تمام طول روز بیرون نگهدارید بدون اینکه نشاها آسیب جدی ای ببینند. در کل عادت دادن نشا بسته به شرایط بیرون، ممکن است از 3 تا 12 روز به طول بیانجامد. در نتیجه، عادت دهی با یکی دو ساعت انتقال به بیرون در روزهای اول آغاز و با قرار گیری تحت شرایط بیرونی در کل طول روز، پایان می یابد.
به پیش بینی وضعیت آب و هوایی توجه کنید و اگر دمای هوا افت شدیدی داشت ( زیر 10 درجه) گیاهان را به داخل گلخانه برگردانید. در روزهای بادی و روزهایی که دما زیر 10 درجه سانتی گراد است نشاءها را به فضای بیرون گلخانه انتقال ندهید. حتی اگر گیاهان در مقابل دمای پایین مقاوم شده باشند باز هم با قرار گرفتن در معرض دمای خیلی پایین آسیب می بینند.
نکته: نشاهای پیر در طی فرایند عادت دهی، زودتر آلوده می شوند (مخصوصا به بیماری های ریشه ای)، گل می دهند، رشدشان متوقف می شود و عملکردشان به شدت کاهش می یابد. بنابراین سعی کنید زودتر این نشاها را به زمین اصلی انتقال دهید چرا که این ها بیشترین چیزی که احتیاج دارند، فضا برای رشد ریشه و شاخ و برگ است.
اگر در فضای گلخانه قصد مقاوم سازی نشاءها رو دارید نکات زیر را راعایت کنید:
مطمئن باشید دما در گلخانه بالاتر از 26 و پایین تر از 10 درجه سانتی گراد نمی رود. وسایل گرمایشی را خاموش کنید و پنجره های گلخانه را هر روز برای مدت زمان طولانی باز کنید.
از مدت زمان 3 تا 4 ساعت شروع کنید و به تدریج زمان آن را یک تا دو ساعت در روز افزایش دهید این کار باعث پایین آمدن دمای گلخانه می شود و یا اینکه می توان از طریق تهویه، دمای گلخانه را پایین آورد. توجه داشته باشید اگر دما به زیر 7 درجه سانتی گراد رسید درپوش ها را ببندید و سیستم گرمایشی را روشن کنید.
کاهش آبیاری:
خشکی دادن یا کاهش دفعات آبیاری بهترین و موثرترین روش مقاوم کردن نشاءها است.
تنش خشکی باعث می شود تا رشد گیاه کند شود اما اجازه ندهید گیاهان پژمرده شوند. مقاوم کردن به عنوان فرایندی برای کند کردن رشد نشاءها در نظر گرفته شده است و اگر در این فرایند دقت نشود ممکن است گیاهان آسیب ببیند و یا رشد نشاءها به صورت کلی متوقف شود و یا اینکه نشاءها حتی گل بدهند.
بنابراین در هنگام مقاوم کردن، آبیاری نشاءها را کم کنید تا زمانی که شروع به پژمرده شدن کنند زیرا آنها نمی توانند برای مدت زمان طولانی پژمرده شوند. توجه داشته باشید که این فرایند باید به دقت صورت گیرد زیرا در سینی نشاء مواد و خاک زیادی وجود ندارد بنابراین مدت زمان زیادی طول نمی کشد که گیاه پژمرده شود. بنابراین هنگامی که نشاها شروع به پژمرده شدن کردند مجددا آبیاری کنید و سپس منتظر شوید تا دوباره کمی پزمرده شوند.
کاهش کود دهی:
از کود دادن گیاهان در زمان مقاوم سازی خودداری کنید. بعد از اینکه نشاء مقاوم شد و در مزرعه کشت شد از محلول کودی استفاده کنید. باید توجه داشت با اینکه اين عمل از راه هاي مقاوم كردن به شمار مي رود ولي كمبود مواد غذايي سبب خواهد شد كه گياه در مزرعه رشد كندي را آغاز نمايد.
تکان دادن و یا بالا آوردن بوته:
در صورت عدم وجود سرماي كافي به ويژه در فصول باراني بهترين راه مقاوم كردن بالا آوردن مختصر بوته ها توسط چنگال و يا هر وسيله مشابه ديگر از زير خاك مي باشد.
برس زدن:
برس زدن نیز یکی از راه های مقاوم کردن نشاء است که نیاز به دقت زیادی دارد زیرا در صورت وجود بیماری در یک بوته به راحتی می تواند عامل انتقال بیماری به سایر بوته ها باشد.
جابجا کردن سینی های نشاء (حتی فقط چند سانتی متر):
هر نشاء دارای یک میکروکلیما یا اقلیم نسبتا ثابت است که هر عاملی این میکرو کلیما را بر هم برند یک تنش حداقل را برای نشاء بوجود آورده است و این تنش های کوچک می تواند به مقاوم سازی نشاء کمک کند.
مصرف اسید آمینه در زمان انتقال نشاء:
گیاهان در زمان تنش انرژی مصرف می کنند. هر چه تنش بیشتر باشد انرژی بیشتری لازم دارند. از طرف دیگر نشاء در زمان انتقال حتما یک توقف رشد حداقل 5 روزه خواهد داشت. مصرف اسید آمینه می تواند انرژی لازم جهت رفع نمودن این تنش ها را فراهم کند.
قبل از انقال نشا از سموم مناسب برای جلوگیری از آلودگی قارچی و باکتریایی استفاده کنید:
اگر چه ممکن است نشاءها در زمانی که در گلخانه هستند هیچ آلودگی ای نداشته باشند، اما در زمان انتقال نشاء به زمین، احتمال آلودگی بسیار زیاد است.
از طرف دیگر نشاء در زمان انتقال تحت تنش است و این خود به افزایش احتمال آلودگی کمک می کند. بنابراین مصرف سموم سیستمیک حفاظتی می تواند جهت جلوگیری از آلودگی به عوامل بیماریزا موثر باشد.
* اما احتمالا دانستن ویژگی های یک نشاء خوب و با کیفیت برای شما خالی از لطف نباشد بنابراین لطفا به کلیپ زیر توجه کنید، در این کلیپ ویژگی های یک نشاء باکیفیت بیان شده است:
نکات پایانی
گياهان مقاوم شده سريعتر از گياهاني كه مقاوم نشده اند توليد ريشه مي نمايند.
مدت زمان لازم براي مقاوم كردن نشاء حدود 5 تا 12 روز مي باشد و چنانچه گياه بيش از اندازه مقاوم شود رشد آن بعد از انتقال به مزرعه اصلي به تأخير خواهد افتاد زيرا گياه در مدت زماني مساوي با زمان مقاوم شدن رشد عادي خود را از سر خواهد گرفت.
مقاوم كردن نشاء گوجه فرنگي علاوه بر تأخير در رشد باعث به تعويق افتادن رسيدن ميوه ها و كاهش كل محصول نيز مي گردد. در بعضي موارد حرارت پايين براي مقاوم كردن نشاء در محصولاتی مانند كرفس، چغندر، كلم برگ باعث تحريك آنها به توليد شاخه گل دهنده مي گردد.
آخرین دیدگاه‌ها